خروج رشد اقتصادی از زیرصفر

بخش دیگری که سهم قابل توجهی در سمت هزینه ها دارد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص است.

این بخش که حدود یک پنجم تولید را شامل می شود در فصل تابستان 8/ 1 درصد رشد کرده است.

- آفتاب نیوز : "رشد اقتصادی در تابستان سال جاری پس از 9 فصل از سطح زیر صفر خارج شد و به رقم 2/ 0 درصد رسید که در صورت تداوم این رشد در فصل آینده، می تواند به معنای پایان رکود باشد.

پس از بهار سال 1397 و با بازگشت تحریم های اقتصادی، روند رشد اقتصادی همواره منفی ثبت شده است.

آمار فصل تابستان می تواند نقطه عطفی در روند حرکتی اقتصاد کشور باشد؛ زیرا با کاهش عدم اطمینان در فصول آینده یا کم شدن اثر منفی کرونا بر اقتصاد، مسیر برای بهبود تولید ناخالص داخلی هموارتر از قبل خواهد شد.

در تابستان سال جاری، رشد بخش کشاورزی و صنعت، مثبت گزارش شده است.

همچنین تولیدات بخش نفت نیز پس از 8 فصل حرکت در مدار منفی، در فصل دوم سال جاری به میزان 4/ 3 درصد بهبود یافت.

این در حالی است که رشد منفی بخش خدمات، باعث شده که از شدت رشد کم شود.

نکته امیدوارکننده دیگر این است که در فصل تابستان، رشد تشکیل سرمایه نیز پس از یازده فصل منفی، دوباره صعودی شد.

تولید ناخالص داخلی در فصل تابستان امسال نسبت به تابستان سال گذشته به مقدار 2/ 0 درصد رشد داشته است.

طبق اعلام مرکز آمار کشور رشد اقتصادی فصلی تولید ناخالص پس از 9 فصل متوالی با رشد منفی در محدوده مثبت قرار گرفت.

آخرین بار حجم اقتصاد در فصل بهار سال 97 رشد کرده بود.

همچنین اعداد نشان می دهد رشد بخش استخراج نفت و گاز طبیعی نیز همانند رشد کل پس از 8 فصل کاهش در تابستان سال جاری به رشد مثبت 4/ 3 درصدی رسیده است.

گزارش ها حاکی از آن است که رشد اقتصادی در فصل تابستان بدون احتساب نفت در محدوده منفی قرار می گیرد.

در واقع می توان گفت آنچه رشد فصل تابستان را مثبت کرده و سقف شیشه ای را شکسته افزایش در تولید نفتی بوده است.

در این بین روند منفی گروه خدمات هنوز ادامه دارد و پس از رشد منفی فصل بهار، در سه ماهه تابستان هم رشد منفی 3 درصدی را به ثبت رساند.

نکته جالب در رشد محصول ناخالص داخلی از سمت هزینه ها، کاهش هزینه مصرف نهایی خصوصی با شیب بیش تری نسبت به فصل بهار است.

رشد منفی 6/ 0 درصدی بهار در تابستان به عدد منفی 7/ 1 رسیده است.

در بین تمام گروه های هزینه ای نیز تشکیل سرمایه در ساختمان با 4/ 5 درصد رشد مثبت، بیش ترین افزایش حجم را به خود اختصاص داده است.

صعود در دو بازو طبق اعداد و ارقام، رشد ارزش افزوده فعالیت های عمده اقتصادی، تولید گروه کشاورزی در فصل تابستان 7/ 2 درصد افزایش یافته است.

زیرگروه کشاوزی و جنگلداری در این بخش که سهم عمده آن را داراست 5/ 2 درصد رشد کرده و ماهیگیری نسبت به دوره تابستان سال قبل 6/ 10 درصد افزایش یافته است.

این در حالی است که فصل بهار سال 99 رشد کشاورزی تقریبا به اندازه بهار قبلی بود.

روند رشد کشاورزی که پس از افت کم سابقه سال 97 دوباره جهت افزایشی پیدا کرده بود باز هم دنبال شد.

همچنین آمار خبر از افزایش حجم تولید کشاورزی در 6 ماهه سال جاری را نیز می دهند.

با وجود کرونا، دو فصل اول امسال تولیدات کشاورزی 7/ 1درصد از شش ماهه سال 98 بیشتر بوده است.

اقتصاد در بخش صنایع و معادن روند کاهشی خود را با صعود عوض کرده است.

پس از دو سال سقوط مداوم فصلی در تولیدات صنعتی و معدنی، حالا رشدی مثبت مشاهده می شود.

گروه صنایع و معادن که سهمی 40 درصدی از تولید ناخالص داخلی را در تابستان دارا بوده 4درصد رشد مثبت را به ثبت رسانده است.

همچنین رشد این بخش بدون احتساب نفت نیز مثبت بوده است.

تولید گروه صنایع و معادن بدون نفت بیشتر از بخش نفتی رشد کرده و 2/ 4 درصد بیش از تابستان قبلی بوده است.

در زیرگروه های غیرنفتی بخش صنایع و معادن تامین آب، برق و گاز طبیعی با 2/ 9 درصد رشد مثبت بیشترین افزایش فصلی را کسب کرده است.

از طرف دیگر زیرگروه صنعت که بعد از نفت بیشترین سهم تولید را در این گروه دارد نیز کمترین رشد را به ثبت رسانده است.

بازیابی احتمالی نفتدر تابستان سال جاری، رشد بخش نفتی که با نام استخراج نفت و گاز طبیعی مشخص می شود 4/ 3 درصد بیشتر شده است.

این یعنی برای اولین بار بعد از تابستان 97 تولید فصلی بخش استخراج نفت و گاز افزایش یافته است.

البته باید یادآور شد زیرگروه نفت و گاز در شش ماهه اول سال گذشته افت شدیدی را تجربه کرد.

در تابستان 98 استخراج نفت و گاز نسبت به تابستان 97 نزدیک به 47 درصد کاهش و در بهار حدود 40 درصد سقوط کرده بود.

به نظر می رسد جبران افت چشمگیر در این زیربخش به علت شیوع کرونا و تضعیف تقاضای بازار به تعویق افتاده است، به شکلی که میزان تولید در این زیربخش در شش ماهه سال جاری نسبت به نیمه اول سال 98 همچنان 9/ 5 درصد کمتر بوده است.

تولید در زیرگروه استخراج نفت و گاز در فصل قبل یعنی بهار 99 همچنان از سطوح تولیدی سال گذشته پایین تر بود اما در تابستان از رشدی نسبی برخوردار شد.

همچنین از اعداد و ارقام نتیجه می شود تولید در بخش نفت و گاز در فصل دوم امسال نسبت به فصل اول 10 درصد افزایش یافته است.

باید اشاره کرده که اثر فصلی قابل ملاحظه ای برای تولید در این بخش نمی توان در نظر گرفت و بر همین اساس می توان گفت با توجه به رشد نسبی بهار 99 به زمستان 98 و همچنین افزایش در تابستان نسبت به بهار سال جاری، به نظر می رسد استخراج نفت و گاز روند مثبتی به خود گرفته اما برای جبران شوک های منفی گذشته به زمان احتیاج است.

رشد اقتصادی در نبود کرونا دیگر بخش اصلی در تولید ناخالص داخلی گروه خدمات است.

خدمات تقریبا نیمی از فعالیت های اقتصادی را شامل می شود.

آمار نشان می دهد رشد کل گروه خدمات در تابستان باز هم در محدوده منفی ثبت شده است.

بخش خدمات با توجه به ماهیت خود از انعطاف و اثرپذیری بیشتری نسبت به بخش صنعت و کشاورزی برخوردار است.

از این رو به نظر می رسد شیوع کرونا و تبعات اقتصادی آن بیشترین تاثیر را روی بخش خدمات گذاشته است.

گرچه پیش از شیوع گسترده کرونا و پدیدار شدن اثرات آن نیز خدمات در برخی فصول رشد منفی ثبت کرده بود اما تمامی این رشد ها در محدوده پایین تری قرار گرفته بودند.

کاهش تولید بخش خدمات در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته 5/ 3 درصد بوده است.

به این ترتیب بهار 99 بالاترین افت فصلی خدمات در دهه 90 را به خود اختصاص داد.

در تابستان نیز این روند دنبال شد و رشد فصلی 3 درصد منفی برای خدمات ثبت شد.

با این توصیف می توان گفت اگر فرض شود در فصل تابستان اثرات کرونا بر بخش خدمات پایان یافته بود و رشد این بخش صفر در نظر گرفته شود، با احتساب رشد 4 درصدی صنایع و معادن و رشد 7/ 2 درصدی کشاورزی، رشد کل تولید در تابستان به 77/ 3 درصد می رسید؛ یعنی اقتصاد می توانست در نبود پاندمی رشد قابل قبول و مناسبی داشته باشد.

اما به نظر می رسد اثرات کرونا همچنان گریبانگیر اقتصاد ایران باشد و این شرایط بازیابی تولید ناخالص داخلی را به تاخیر بیندازد.

افول در مصرف خصوصی هر بخش از محصولات تولید شده در کشور باید در بخش معینی از اقتصاد به مصرف رسیده و هزینه شوند.

از این جهت می توان تولید ناخالص داخلی را از سمت هزینه ها نیز مورد بررسی قرار داد.

داده های رشد محصول ناخالص داخلی به تفکیک اجزای هزینه نهایی نشان می دهد هزینه مصرف نهایی خصوصی باز هم منفی شده است.

رشد مصرف خصوصی که بیشترین وزن را در سمت هزینه ها دارد مانند رشد کل تولید از تابستان 97 منفی شده بود.

اما برخلاف تولید ناخالص داخلی مصرف خصوصی در تابستان مثبت نشده و روند منفی خود را حفظ کرده است.

هزینه مصرف خصوصی در سه ماهه دوم سال جاری 3 درصد کاهش داشته است.

این درحالی است که طبق بودجه مصرف بخش دولتی نسبت به سال گذشته 2/ 12 درصد افزایش را نشان می دهد.

بخش دیگری که سهم قابل توجهی در سمت هزینه ها دارد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص است.

این بخش که حدود یک پنجم تولید را شامل می شود در فصل تابستان 8/ 1 درصد رشد کرده است.

با توجه به همبستگی نسبی این بخش از هزینه ها با تولیدات بخش صنایع و معادن دور از انتظار نبود که بخش تشکیل سرمایه ثابت ناخالص پس از 11 فصل رشد منفی، حالا با تغییر جهت رشد صنعت چرخش کرده و به سمت مثبت متمایل شود.

در زیرگروه های این بخش نیز تشکیل سرمایه در ماشین آلات همچنان رشد منفی داشته و 3/ 1 درصد کم شده است.

با توجه به داده های تجربی می توان گفت بخش ماشین آلات همبستگی قوی تری با بخش صنعت دارد و با تاخیری نسبت به روند آن واکنش نشان می دهد.

اما در زیرگروه دیگر یعنی تشکیل سرمایه در ساختمان رشد به 4/ 5 درصد رسیده.

یعنی پس از دو فصل رشد منفی سرمایه در ساختمان، باز هم مثبت شده و از سمت مصارف به رشد اقتصادی کمک کرده است.

کلید واژه ها: اقتصاد - رشد اقتصادی - اقتصادی - تابستان - تولید ناخالص داخلی - تولید - منفی - درصد - اقتصاد کشور - بخش کشاورزی - آینده - بهبود - نقطه عطفی - روند - هزینه ها - اطمینان - تولیدات - کشاورزی - زیر صفر - بازگشت - زیرصفر - سرمایه - هزینه - گزارش - داخلی - دیگری - تداوم - آفتاب - تشکیل - پایان