استخراج منابعِ طبیعی از فضا و توسعه یافتگیاستخراج منابعِ طبیعی از فضا و توسعه یافتگی محمود سریع القلم: هفت کشور اظهار علاقه کرده و اقداماتی درجهتِ طراحی، فن آوری، مالی، سرمایه گذاری و حقوقی برای استخراجِ منابعِ طبیعی از فضای ماورای جو (Outer Space) را آغاز کرده اند: - محمود سریع القلم: هفت کشور اظهار علاقه کرده و اقداماتی درجهتِ طراحی، فن آوری، مالی، سرمایه گذاری و حقوقی برای استخراجِ منابعِ طبیعی از فضای ماورای جو (Outer Space) را آغاز کرده اند: چین، آمریکا، روسیه، ژاپن، هند، کانادا و امارات. علاوه بر سازمان های فضایی این کشورها، چهار شرکت خصوصی نیز با به کارگیری صدها متخصصِ علوم، کامپیوتر، هوش مصنوعی، مهندسی رُباتها و IT، در فعالیت های نظری و عملی گستردهای جهت استخراج منابع طبیعی در فضای ماورای جّو مشغول هستند. (Moon Express، Shackleton Energy، Industries Deep Space، Planetary Resources). برای برنامه فضایی کشورها حدود 330 میلیارد دلار در سال هزینه می شود. هم اکنون، فناوری های فضایی قابل توجهی در سنجش از راهِ دور، هوش مصنوعی، سیستم های حمل و نقل فضایی، ربات ها و سیستم های مخابراتی وجود دارد هرچند برای عملیاتی کردن حفاری فضایی، مسیر تکاملی نسبتاً طولانی درفناوری باید طی شود. حفاری فضایی و یا بهره برداری از منابع طبیعی فضای ماورا جّو نه تنها محرکه ای برای ارتقاء سطح دانش و فناوری است بلکه موقعیت و پرستیژ یک کشور را در کلوب خاصی از کشورها قرار می دهد. موضوعِ حفاری فضایی و پردازشِ مراحلِ مختلفِ آن به قدری فکر و برنامه ریزی نیاز دارد که با ماهیتِ امور کره زمین متفاوت است. کشفِ مجهولات در فضا، خود به خود سطحِ فکر و توانِ حل المسائلی دانشمندان و سیاست مداران یک کشور را به درجه ای ارتقاء می دهد که شکافِ قابل توجهی با سیاست مدارانِ دیگر کشورها ایجاد می کند. مثال: چگونه وقتی رباتها در یک سیارک (Asteroids) و یا یک دنباله دار(Comets) فرود می آیند می توانند از سنگ پوش های موجود آنجا (Regolith) به عنوان اکسیژن و یا آب برای تداومِ فعالیت و حتی زندگی احتمالی انسانها استفاده کنند. یک شرکتِ خصوصی (Shackleton energy)، طرحی برای بردن آب از قطبِ کره ماه به سیارک ها دارد تا فعالیتِ حفاری به تدریج انجام پذیرد. هنگامی که سطحِ فعالیت حفاری افزایش یابد، سیستم های حمل و نقل از زمین به سیارک ها و میانِ سیارک ها و مسایل مالی، حقوقی، ایمنی و فناوری ناشی از این فعالیت ها بسیار گسترده و هزینه بر خواهند بود. در عین حال، گسترده کردن این فعالیتها و استفاده زمینی از آنها، زمینه اقتصادی بودن آنها را نیز فرآهم می کند. در حال حاضر، این چالشهای علمی وجود دارند: 1-کشفِ منابع طبیعی موجود و محتوای شیمیایی آن ها در اجرام آسمانی (Celestial bodies) از طریق سیستم های سنجش از راهِ دور (Remote sensing) 2- تولیدِ ظرفیتهای رباتیک و سیستم مخابراتی در فاصله های دور از کره زمین؛ 3- کشفِ انرژیهای قابلِ اتکا برای تداومِ کارِ حفاری در فضا؛ 4- طراحی سیستم های پردازش منابعِ طبیعی از کشف تا استخراج تا حمل؛ 5- طراحی سیستم های ایمنی و زیست محیطی مرتبط؛ 6- ایجادِ توانایی در سیستم های حمل و نقل ارزان (هم اکنون پرتابِ ماهواره بین 50 تا 400 میلیون دلار هزینه دارد). در حال حاضر 13500 شیئ نزدیکِ کره زمین یا NEO (Near-Earth Objects) که شاملِ سیارک ها و دنباله دارها می شوند کشف و شناسایی شده اند. اکثر این سیارکها حدود یک کیلومتر قطر دارند. به موازات این، سیارکهایی هم وجود دارند که به آنها سیارکهای بالقوه خطرناک (Potentially Hazardous Asteroids) (PHA) می گویند که حدود 35-30 متر قطر دارند و نزدیک به 100 هزار کیلومتر در ساعت حرکت می کنند. در سنگ پوش های کره ماه، منابعی مانند آهن، آلومونیوم، منیزیم، کلسیم و سیلیکُن شناسایی شده است. سیارک ها، شهاب واره ها (Meteoroids) و آذرگوی ها (Bolides) در اندازه ها و اشکال مختلف وجود دارند و بسیاری حاوی آهن، پلوتونیم، نیکل و فلزات با ارزش دیگر هستند. تحقیقات نشان می دهد که در چند سانتی متری سطحِ کره ماه، عناصرارزشمندی مانند هلیم-3 که به طور بالقوه در راکتورهای گداخت (Fusion) قابل استفاده است، وجود دارند. در تاریخ 9 ماه مه 2003 ساعت 4:29 صبح، سفینه Hayabusa ژاپن (به معنای شاهین) عازم سیارک Itokaw شد. این سفینه فضایی 510 کیلویی، عموم ویژگی های سیارک را در مدارِ 55 متری آن مطالعه کرد و با فرودی 30 دقیقه ای از خاکِ آن نمونه برداری کرد. این سفینه بعد از 7 سال و یک ماه و 4 روز، در ساعت 11:21 شب 13 ماه ژوئن 2010 در جنوبِ استرالیا به زمین بازگشت. از صدها مطالعه در مورد نمونه برداری های این سفینه، یک نمونهٔ گَرد نشان داد که 8 میلیون سال قدمت دارد. توانمندی های سه کشور چین، روسیه و آمریکا در جامعه جهانی در حوزه فضا شاخص هستند و ظرفیت های آمریکا در میان این سه کشور نیز که به طور مستقیم 360 هزار نفر و غیر مستقیم دو میلیون نفر را در استخدام دارد منحصر به فرد است. آمریکا با تصویب قانون فعالیت های بخش خصوصی 2015 (Commercial Space Launch Competitiveness)، سرمایه گذاری و استفاده ازفناوری بخش خصوصی برای افزایش برتری آمریکا بر دو رقیب جدی روسیه و چین را تسهیل کرده است. هرچند معاهده فضای ماورای جّو (The Outer Space Treaty) و توافق ماه (The Moon Agreement) ابعاد مبهمی دارند و نحوه بهره برداری و استفاده از منابع طبیعی فضای ماورای جّو را مستقل از سطح توسعه اقتصادی و علمی کشورها برای همه بشریت تلقی می کنند، واقعیت سیاست بین الملل این است که مانند بسیاری از توافقات و تعهدات بین المللی، آنهایی که منابع مالی، فن آوری و رسانه ای بیشتری دارند، درست یا غلط، حقِ فراتری از دیگران دارند. توافق ماه را آمریکا، روسیه و چین امضا نکرده اند و به طورغیرمستقیم، استفاده از فضا را محصور به آنهایی می دانند که منابع مالی و تکنولژیک دارند. اما چرا استفاده از منابع طبیعی و فضای ماورای جّو؟ 107 سال پیش، جمعیت جهان 1. 7 میلیارد نفر بود. طی کمی بیش از یک قرن، جمعیت جهان به 7. 7 میلیارد نفر رسیده است. پیش بینی سازمان ملل برای سال 2100، جمعیتی معادل 11 میلیارد نفر است. از سال 1980 تا کنون یعنی طی چهار دهه، نیمی از تمامِ منابع نفتِ جهان استفاده شده است. فشارِ زیست محیطی، استهلاک خاک، فرسایشِ منابع طبیعی، بیابان زایی و تخریبِ جنگل ها در اثر تولید کالا و مواد غذایی از 1950 به بعد چندین برابر شده است. از 1990 تا کنون تعداد و سطح سونامی، زلزله، سیل، طوفان و آتش سوزی ها 2. 5 برابر شده و غلظت اسیدی شدن اقیانوس ها، تعدد بیماری های عفونی، آب شدن یخ قطب شمال و تخریب صخره های مرجانی (Coral Reefs)دریاها به شدت افزایش یافته است. تقاضا برای آبیاری چهار برابر شده و یک میلیارد نفر به آب آشامیدنی دسترسی ندارند. در سال، 2. 5 میلیون نفر در اثر بیماری های ناشی از آبِ آلوده می میرند. در سال 2080، 3. 2 میلیارد نفر با مشکل جدی آب روبه رو خواهند بود. در حال حاضر، 43 کشور با بحرانِ آب روبه رو هستند. پیش بینی می شود در سال 2050، بخش هایی از هند، بنگلادش، چین و فلوریدای آمریکا به زیر آب بروند. با وجود این وضع بحرانی زیست محیطی جهان، سه کشور به میزان بیشتری از منابع طبیعی، فلزات، منابع سوخت فسیلی و سرزمینِ قابل کشت نسبت به تمامی کشور های دیگر برخوردارند: روسیه، آمریکا و استرالیا. از این سه کشور، روسیه بهترین موقعیت را داراست زیرا که منطقه قطب شمال که روسیه بر آن تسلط سرزمینی، نظامی و امنیتی دارد، دست نخورده ترین منطقه جهان است. در حال حاضر، 25 درصد از نفت موجود جهان در قطب شمال است. با توجه به جمعیت کم این سه کشور نسبت به هند و چین (روی هم رفته یک سوم جمعیت جهان)، ظرفیت بهتری از نظر مصرف و دسترسی به منابع طبیعی برای بقاء و تداوم خود دارند. چین با اتکاء به آفریقا و خاورمیانه، منابع اولیه مورد نیاز خود را تهیه می کند. نکته کانونی برای تمام کشورهای قدرتمند جهان چه آنهایی که منابع طبیعی قابل توجهی دارند، چه آنهایی که در کره زمین این منابع را تامین می کنند و چه سرمایه گذاریهایی که برای تهیه این منابع در ربع قرن آینده در فضای ماورای جّو در جریان است: مجهز بودن به فناوری از یک طرف و کسب مازاد (Surplus) از طرف دیگر است. ریشه نهایی تمامی رقابتها در جهان امروز برای سیستمی است که هم مازاد تولید کند و هم به نوآوریهای فناوری برسد. کانونِ استراتژی آمریکا در دوره هر رییس جمهوری این خواهد بود که از انباشته شدن ثروت مالی چین جلوگیری کند و یا حداقل نرخِ رشد ثروت چین را بکاهد. نسبت به روسیه نیز آمریکا در پی آن است که مانع ورود محتمل آن کشور به اقتصاد بینالملل شود تا به ثروت مالی نرسد و در عین حال با محدودیت های قانونی و سیاستگذاری از ورود روسیه به عرصه های جدید فناوری و تعامل در پروژه های مشترک با غربی ها (Joint Venture) ممانعت به عمل آورد. از آنسو، روسیه و چین اهتمام خواهند کرد تا به ثباتِ سیاست گذاری درآمریکا لطمه بزنند. رای حدود 80 میلیونی جو بایدن و 74 میلیونی دونالد ترامپ به لحاظ تئوریک شاید به معنای فراز و نشیب سیاست گذاری و مدیریت باشد، وضعیتی که انگلستان، آلمان، ژاپن، استرالیا و کره جنوبی را به شدت نگران کرده است. اصرار آلمان بر همکاری با روسیه و تکمیل لوله گاز از روسیه به این کشور، برای تنوع سازی سیاستِ اقتصادی و سیاست خارجی (Diversification) برلین است. توافق ژاپن، استرالیا، زلاند نو و کره جنوبی برای عضویت در بلوکِ تجاری و کاهش تعرفه RCEP (Regional Comprehensive Economic Partnership) که با مدیریت چین و پس از 9 سال مذاکره در هفته گذشته به امضا رسید، معنای بسیار تعیین کننده ای در تغییر بلوکهای اقتصادی و سیاسی در سطح جهانی را دارد. این چهار کشور آسیا – پاسیفیک با امضای خود غیر مستقیم اعلام کرده اند که ناسیونالیسم افراطی، پوپولیسم و حمایتِ مطلق از تولید کننده داخلی (Protectionism) مسیر موفقی برای کسب مازاد مالی و برتری فناوری نیست. در قالب این نوسانات و لرزه های بنیادی (Seismic) در روابط بین الملل، دسترسی به موادِ اولیه و منابع کلیدی به نوبه خود در کانونِ کسب مازاد و برتری فناوری قرار دارد. دولت ها برای کسب مشروعیت و یا حداقل مقبولیت، نیازمند تحققِ نیازهای اولیه مردم خود هستند. بنابراین، از خود دائما دو سوال می کنند: 1) چگونه به منابع جدید درآمد برسیم؟ و 2) چگونه به فناوری برتر دسترسی پیدا کنیم؟ هردو محتاج بهره برداری حداکثری فرصت ها در سطح جهان هستند. کشورهای ورشکسته ای مانند بولیوی، کوبا، بلاروس و کره شمالی دیگر جایگاهی ندارند. آمریکا دیگر به نفت خاورمیانه نیازی ندارد بلکه ازدرآمد نفت کشورهای این منطقه می تواند برای سرمایه گذاری در IT و هوش مصنوعی و در نهایت فروش اسلحه استفاده کند. چین با اتکاء به آفریقا و مسلط شدن بر بازارهای مصرفی جهان به برتری مالی و فناوری خواهد رسید. روسیه خیلی این دو سوال را از خود نمی پرسد ولی با منابع نفت و گازی که دارد و با پتانسیل قدرت نظامی در حریم جغرافیایی خود سیاست ورزی خواهد کرد. به نظر می رسد قدرتِ اروپا هم در نهایت به قدرت آلمان تقلیل پیدا خواهد کرد و هند، برزیل، کره جنوبی و ژاپن در رکنِ دوم جهانی اما در چارچوبِ نظمِ موجودِ قرار خواهند گرفت. یک بار دیگر دوره اول امپریالیستی نظام سرمایه داری (1800- 1950) برای دستیابی به منابع طبیعی در حال تکرار است. اما این بار بازیگران غیرغربی نیز حضور دارند و رقابت برای برتری در نیمه دوم قرن 21 فقط در کره زمین نخواهد بود. * منتشر شده در وب سایت نویسنده . 5 آذر 1399 |
آخرین اخبار سرویس:تمجید نویسنده انگلیسی از مغز متفکر حملات هوایی ارتش ایرانادعای شهردار اوزاکا؛ المپیک توکیو باید تا 2024 به تعویق بیفتدانتظار تعامل منصفانه دولت بایدن با غرب آسیا غیر عقلانی استبرنامه سازمان جهانی بهداشت برای ارسال واکسن کرونا به آفریقاادعای بحرین علیه قطر؛ دو هفته پس از امضای توافق العلاشمار اسرای فلسطینی مبتلا به کرونا به 290 نفر افزایش یافتسفر نتانیاهو به امارات و بحرین در ماه آینده میلادیقرنطینه دوباره لندن با وجود واکسیناسیون سراسریمحمود عباس گزینه جنبش فتح برای انتخابات ریاست تشکیلات خودگرداننخست وزیر عراق فرماندهان ارشد امنیتی را برکنار کردواکنش دختر صدام به حملات انتحاری بغدادانتظارات ترکیه از اتحادیه اروپاهفدهمین نشست وزرای خارجه کشورهای همکاری های آسیایی برگزار شدماجرای کیف هسته ای امریکاالمپیک توکیو لغو می شودبا خروج ترامپ از کاخ سفید، همه چیز براساس علم و شواهد خواهد بودبیش از 98 میلیون مبتلا به کرونا، تاکنونیک پنجم متهمان حمله به کنگره آمریکا سابقه نظامی دارندآمار جهانی مبتلایان ویروس کروناپاسخ پدافند موشکی سوریه به تجاوز هوایی رژیم صهیونیستیسازمان همکاری اسلامی تصمیم مقامات صهیونیستی را محکوم کردائتلاف قانون عراق: عوامل انفجارهای بغداد شهروندان عربستان هستندپاریس: ایران باید فورا پایبندی کامل به برجام را از سرگیردشباهت بخش «آی سی یو» بیمارستانها به مناطق جنگیمقتدی صدر: اجازه بازگشت تروریسم را نمی دهیموزیر خزانه داری دولت بایدن شرط رفع تحریم های ایران را اعلام کردشرط دولت بایدن برای لغو تحریم های ایراناتصال خط ترانزیتی ایران به عراق و سوریهبررسی جنجال های اخیر ملانیا ترامپ/ چرا بانوی اول آمریکا از چشم آمریکایی ها افتاد؟هیات نظارت فیسبوک درباره حساب ترامپ تصمیم می گیردعضو جمهوریخواه کنگره آمریکا طرح استیضاح بایدن را ارائه دادحزب الله عراق: بن سلمان بهای خون بی گناهان را می پردازد/ عربستان، اسراییل و آمریکا مسئولند«استراحت در پارکینگ»، روش قدردانی از نیروهای امنیتی مراسم تحلیف بایدنجدیدترین آمار جهانی همه گیری کروناالمپیک لغو می شودجایزه 75000 دلاری اف.بی.آی برای شناسایی بمب گذار کنگرهآلوده ترین شهرهای اروپا در ایتالیاتظاهرات میلیونی پاکستانی ها در مخالفت با عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی+ تصاویرآمریکا درباره لزوم تمدید 5 ساله پیمان استارت-3 با روسیه موافق استبیانیه آمریکا در واکنش به انفجارهای هولناک بغداداسپیس ایکس امروز ده ها ماهواره پرتاب می کندجایزه 75 هزار دلاری پلیس آمریکا برای پیدا کردن مظنونان بمب گذاری کنگرهیلن: با پایبندی ایران به برجام تحریم ها رفع می شونداوپک به نظاره رویکرد بایدن در قبال تحریم های ایران نشستخط ترانزیتی ایران به عراق و سوریه وصل می شودبدرفتاری با گارد ملی آمریکا و استقرار آنها در پارکینگ اطراف کنگرهتقویت اقتصاد کشورهای محور مقاومت با خط ترانزیتی ایران-عراق-سوریهالکاظمی: پاسخ ما کوبنده خواهد بود«میشل عون» چه زمانی حریری را به کاخ ریاست جمهوری لبنان فرا می خواند؟قدرت سیاسی شرکت های فناوری تهدیدی جدید برای دموکراسی استحمله مرگبار به موش توسط مار سمیداعش مسئولیت انفجارهای بغداد را برعهده گرفتحمله جنگنده اسراییلی به مواضعی در استان حماه سوریهخوش بینی وزیر خارجه عربستان به دولت بایدن/ سفارتمان در دوحه ظرف چند روز بازگشایی می شودبررسی استایل لیدی گاگا در مراسم تحلیفدر یک مطالعه مروری بررسی شد/ مقایسه موفقیت ایران، کره، آلمان و چین در کنترل همه گیری کووید-19خوش بینی وزیر خارجه عربستان به دولت بایدنبایدن فرمان های 10 گانه برای مبارزه با کرونا را امضا کردتشدید تدابیر امنیتی در کربلا/ ابراز امیدواری وزیر خارجه عربستان نسبت به برقراری روابط حسنه با واشنگتن/ ابقای مدیر فعلی اف بی آی در سمت خوداستراتژی خصمانه آمریکا علیه سوریه/ نقش «بایدن» در احیای تروریست های شکست خوردهتصمیم بایدن برای تمدید معاهده استارت نووزیر خزانه داری بایدن: تنها در صورت پایبندی ایران به برجام، تحریم ها لغو می شوندکشتن سگ نگون بخت توسط پلنگ گرسنه + فیلمبررسی جنجال های اخیر ملانیا ترامپ/ چرا بانوی اول آمریکا از چشم آمریکایی ها افتاد؟خط ترانزیتی ایران به عراق و سوریه وصل می شوددستیار قالیباف: فقط یک نام از «برجام» ماندداعش مسئولیت انفجارهای عراق را بر عهده گرفتنشریات ترکیه| کسی حق ندارد قضات را تهدید کند/ باغچلی مسبب حمله به سیاستمدارانهیات نظارت فیس بوک درباره حساب ترامپ تصمیم می گیردپاپ حملات بغداد را وحشیانه خواندشرط دولت بایدن برای لغو تحریم های ایراندرخواست آزادی شیخ زکزاکی و همسرش پس از ابتلا به کروناآماده باش در کربلا برای تأمین امنیت زائرانسودان به دنبال لغو قانون تحریم اسراییلدرخواست اروپا از روسیه برای آزادی ناوالنیشرط وزارت خزانه داری آمریکا برای لغو تحریم ها علیه ایرانداعش مسئولیت حملات مرگبار در بغداد را به عهده گرفتراه اندازی پایگاه دائمی امداد و نجات در ریگاندبیرکل سازمان ملل انفجار بغداد را محکوم کردخوش بینی وزیر خارجه عربستان به دولت بابدن/ سفارتمان در دوحه ظرف چند روز بازگشایی می شودجهاد اسلامی: اظهارات آنتونی بلینکن، سیلی به به صورت آن هایی است که روی دولت های آمریکا شرط می بندندگفت وگوی تلفنی وزرای امور خارجه قزاقستان و چینداعش مسئولیت انفجارهای بغداد را برعهده گرفتپارلمان اروپا لایحه توقف نورد استریم2 را در دستور کار قرار دادسودان به دنبال لغو قانون تحریم رژیم اسراییلهشدار اطلاعاتی نسبت به طرح خطرناک تروریستی امروز داعش در سراسر عراق + سنددرخواست جمهوری خواهان سنا برای به تاخیر انداختن استیضاح ترامپکلیسا سهرقه در دل برف + عکسمقابله پدافند هوایی سوریه با اهداف متخاصم در آسمان حماهپاپ: حملات بغداد اقدامی وحشیانه بودبایدن برای لغو تحریم های ایران چه شرطی گذاشت؟اقدام غیربهداشتی زن چینی در آسانسور!واکنش ناتو به انفجارهای تروریستی در بغدادپیام تسلیت اردوغان به رییس جمهوری عراقجو بایدن می تواند آمریکا را از فضای دوران ترامپ خارج کند؟سفر بنیامین نتانیاهو در ماه آینده به امارات و بحرینشوک به ورزش جهان؛ بازی های المپیک لغو می شودسودان به دنبال لغو قانون تحریم رژیم صهیونیستیداستان تکراری، اما بی پایان اروپای غیر متعهدپرستارکودک |