چالش های دولت بایدن در مذاکرات صلح افغانستان

در این شرایط پرچالش به نظر می رسد که محور کانونی تلاش تیم بایدن برای عبور از گردنه سخت حفظ روند مذاکرات نیم بند دولت افغانستان و طالبان و در عین حال خالی نکردن عرصه نظامی برای طالبان، - : از مهمترین موضوعات مطرح شده در لیست کارهای دولت جدید آمریکا در زمینه سیاست خارجی، جنگ و صلح در افغانستان است که با پیچیدگی فراوانی روبه رو بوده و زمان و گزینه های انتخابی برای بایدن محدود می باشد.

جامعه، دولت افغانستان و طالبان به عنوان بازیگران داخلی و از سوی دیگر کشورهای همسایه و متحدین آمریکا در ناتو در انتظار اعلام سیاست دولت جدید آمریکا در مورد مذاکرات صلح و حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان هستند.

مذاکرات صلح بین نمایندگان دولت افغانستان و طالبان با شش ماه تأخیر در میان نارضایتی کابل و ادامه خشونت ها، در 12 سپتامبر در دوحه قطر آغاز شد.

از آن زمان تاکنون ، گفتگوها پیشرفت محسوسی نداشته و جنگ در بسیاری از مناطق افغانستان افزایش یافته است.

مذاکره کنندگان سه ماه را صرف دستیابی به توافقی در مورد دستور کارهای مذاکرات کردند.

کندی روند دوحه با شکست ترامپ در انتخابات تشدید شد و فشارهای واشنگتن برای تسریع در این روند نیز به جایی نرسید.

حال با وجود یک توافق ناقص، افزایش خشونت ها و تلاش دولت افغانستان برای مدیریت چالش های امنیتی و سیاسی چند بعدی ، کاملاً مشخص نیست که مذاکرات به کجا می انجامد.

در این میان طی دو روز اخیر در حالی که موضوع ابقا زلمای خلیل زاد در سمت نماینده رییس جمهور آمریکا در گفتگوهای صلح با طالبان، نشانه ای از گرایش به تداوم رویکرد دولت پیشین در توافق با طالبان بود اما از سوی دیگر سخنان مشاور امنیت ملی کاخ سفید و نامزد وزارت خارجه آمریکا در مورد گفتگوهای صلح حاکی از بیشتر کردن همکاری با ناتو و همچنین هماهنگی بیشتر با دولت افغانستان می باشد.

روز گذشته جیک سالیوان در تماس تلفنی با حمدالله محب همتای افغانی خود وعده بازنگری ایالات متحده در توافق صلح سال گذشته با طالبان را داد.

همچنین آنتونی بلینکن گفته است که دولت بایدن می خواهد "این جنگ برای همیشه پایان یابد" اما همچنین "توانایی مقابله با هرگونه تجدید حیات تروریسم ، چیزی است که در وهله اول اهمیت دارد ".

در مورد اینکه این سیاست جدید چگونه خواهد بود، هنوز مشخص نیست که آیا دولت آینده با روند صلحی ناپایدار که از رقیب سیاسی خود به ارث برده است مماشات خواهد کرد یا اینکه ممکن است تلاش کند حداقل برخی از پارامترها را تغییر دهد.

به عنوان مثال از آنجا که مسائل حقوق بشر برای دموکرات ها از اهمیت بیشتری برخوردار است، ممکن است تغییراتی با هدف نشان دادن حمایت بیشتر از دولت مرکزی در کابل ایجاد شود.

سالیوان در گفتگو با حمدالله محب در مورد حمایت ایالات متحده برای محافظت از "دستاوردهای خارق العاده" زنان و دختران افغانستان سخن گفته بود.

از طرف دیگر یکی از مواردی که انتظار می رود رویکرد بایدن با دولت پیشین متفاوت باشد ، تأکید مجدد بر به احیای روابط ایالات متحده با متحدان نزدیک خود، از جمله شرکای ناتو خواهد بود که از بسیاری جهات به ایالات متحده در افغانستان متکی هستند ، و نگرانی های خود را در مورد خروج سریع نیروها نشان داده اند و بر لزوم عقب نشینی "مسئولانه" تأکید می کنند.

در واقع تیم جدید سیاست خارجی آمریکا باید تعیین کند که چگونه می خواهد مهلت مه 2021 برای خروج نیروهای نظامی از افغانستان را، که بر اساس در توافق نامه فوریه 2020 تعیین شده است، مدیریت کند.

با توجه به شروع دیرهنگام مذاکرات دوحه، اکنون بدون وجود توافقی میان دولت و طالبان، فرصت چندانی برای حفظ همین میزان توافق هم وجود ندارد.

این در حالی است که برای واشنگتن ، فقط مسئله افغانستان خود مطرح نیست، بلکه اهداف دیگری از جمله نفوذ در آسیای میانه و همچنین مقابله با رقبای اصلی در سطح منطقه، یعنی ایران ، چین و روسیه از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.

گزارش ها حاکی از مخالفت جدی افسران ارشد ارتش آمریکا و برخی از اعضای کنگره با عقب نشینی کامل بر اساس جدول زمانی مشخص شده در توافق نامه دوحه می باشد.

در حال حاضر تنها 2500 سرباز آمریکایی در این کشور باقی مانده اند که کمترین تعداد از زمان شروع جنگ طی تقریباً 20 سال گذشته بوده است.

طالبان پیش از این به بی بی سی گفته بودند که اگر همه نیروهای خارجی تا بهار ، مطابق توافق دولت ترامپ ، عقب نشینی نکنند ، حمله به نیروهای بین المللی را از سر خواهند گرفت.

در همین حال ، طالبان نشان داده است که از حملات نظامی به نیروهای دولتی به عنوان یک ابزار فشار و تاکتیک پیشبرد اهداف خود در مذاکرات استفاده می کند و در صورت تعلل آمریکا در اجرای توافق خروج نیروهایش در موعد تعیین شده و طولانی شدن مأموریت ناتو می تواند کل روند صلح را نابود کرده و وضعیت موجود را به عقب بازگرداند.

چنین سیگنالی همچنین واکنش های منفی قدرت های منطقه ای، از جمله ایران ، روسیه و چین را به دنبال خواهد داشت، که نسبت به حضور دائمی سربازان آمریکایی در محیط امنیتی پیرامونی خود محتاط هستند؛ اگرچه به نظر می رسد توافق بر سر حضور دائمی بخشی از نیروهای آمریکایی در چند پایگاه بخشی از توافق دوحه با طالبان می باشد که اعلام نشده و مخفی مانده است.

چالش دیگر برای تیم بایدن عملکرد دولت افغانستان است که از ابتدا نسبت به توافقات یکجانبه آمریکا با طالبان انتقاد داشت و از آن زمان تاکنون یک شریک با اکراه در فرآیند مذاکرات بوده است به صورتی که این رویکرد در موضوع آزادی زندانیان طالبان به عنوان یخشی از توافق نامه دوحه آشکار شد.

نگرانی افغان ها از قبضه قدرت توسط طالبان جدی است.

اگرچه مقامات طالبان وعده می دهند که دولت آینده ناشی از یک توافق سیاسی "فراگیر" خواهد بود ، اما کل پیام های رهبران این گروه از 29 فوریه نشانگر آمادگی برای ایفای نقش تعیین کنندگی در آینده معادلات افغانستان می باشد.

طالبان به وضوح خود را به عنوان نیروی سیاسی غالب کشور و تنها مرجع مشروعیت میدانند و نیاز چندانی به لزوم سازش احساس نمیکنند.

بر این اساس دولت کابل در صورت حرکت دولت جدید آمریکا در مسیر اجرای وعده خروج نظامیان، همچنان به همان مسیر مخالفت ادامه خواهد داد.

رییس جمهور غنی، امرالله صالح معاون اول رییس جمهور را به ریاست یک کارگروه بی سابقه برای مقابله با بسیاری از تهدیدات امنیتی پیش روی دولت منصوب کرد ، که به نظر می رسد تمایل به گسترش چشمگیر قدرت نیروهای امنیتی و نظامی دارد.

مقامات افغان هشدار داده اند که یک توافق صلح که به طالبان قدرت بیش از حد بدهد منجر به جنگ داخلی گسترده تری خواهد شد.

در این شرایط پرچالش به نظر می رسد که محور کانونی تلاش تیم بایدن برای عبور از گردنه سخت حفظ روند مذاکرات نیم بند دولت افغانستان و طالبان و در عین حال خالی نکردن عرصه نظامی برای طالبان، از رهگذر فشار بیشتر بر اسلام آباد خواهد بود که نفوذ فراوانی بر طالبان دارد.

کلید واژه ها: افغانستان - دولت افغانستان - مذاکرات صلح - مذاکرات - نیروهای آمریکایی در افغانستان - آمریکا - طالبان - دولت - مذاکرات صلح افغانستان - نیروهای آمریکایی - بایدن - کشورهای همسایه - سیاست - نمایندگان - تیم بایدن - زمان - نارضایتی - بازیگران - جدید - آمریکایی - دوحه قطر - فراوانی - انتخابی - سپتامبر - پیشرفت - انتظار - همسایه - داخلی - شرایط - تأخیر