تمجید نویسنده انگلیسی از مغز متفکر حملات هوایی ارتش ایران

تمجید نویسنده انگلیسی از مغز متفکر حملات هوایی ارتش ایران به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، «تام کوپر» یک پژوهشگر و نویسنده بریتانیایی در حوزه هوانوردی نظامی است که کتاب های متعددی در زمینه هوانوردی نظامی به چاپ رسانده است.

- به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان"، تام کوپر یک پژوهشگر و نویسنده بریتانیایی در حوزه هوانوردی نظامی است که کتاب های متعددی در زمینه هوانوردی نظامی به چاپ رسانده است.

همچنین او مقالات گوناگونی برای مجلات هوانوردی نظامی نوشته است.

او در یادداشتی پیرامون شهید هاشم آل آقا که پایگاه اطلاع رسانی هییت معارف جنگ شهید صیاد شیرازی آن را باز نشر کرده است می نویسد: در خلال چهار سال اول جنگ ایران و عراق، یکی از خلبانان اف14 نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران شهرت دلهره آوری به ویژه در عراق پیدا کرد.

با همه اینها، او در نزد افکار عمومی، حتی در ایران ناشناخته باقی مانده است.

هاشم آل آقا ، به عنوان جانشین فرمانده پایگاه هشتم شکاری در نزدیکی اصفهان، طی چهار سال اول جنگ ایران و عراق که از سال 1980 آغاز شد، مغز متفکر و طراح بسیاری از عملیات های دفاع هوایی ایران بود.

  شهید هاشم آل آقا طرح ریزی های او در نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران، منجر به سرنگونی تأیید شده حدود 40 فروند از هواپیمای دشمن و ایجاد برتری کامل هوایی بر فراز استان نفت خیز خوزستان شد.

وی در حد توان خود و با طرح ریزی های دقیق، نیروی زمینی ایران را قادر به اجرای موجی از حملات راهبردی کرد که به تدریج منجر به تحت فشار قرار دادن نیرو های عراقی و اخراج آن ها در سال های 1981 و 1982 از ایران شد.

با این حال، در تاریخ 15 نوامبر 1981، در حالی که دو فروند تامکت ایرانی توسط میراژ های عراقی آسیب دیده بودند، طرح آل آقا، بر این مبنا برنامه ریزی شده بود که نه تنها روحیه خلبانان خود را بازیابی کند، بلکه برتری کامل هوایی برآسمان خوزستان را به دست آورد.

اگر چه این طرح همراه با ریسک بسیار زیادی بود، اما بسیار بهتر از آنچه دیگران انتظار داشتند، کارایی خود را در عمل نشان داد.

آل آقا، ابتدا ممنوعیت کاملی را برای فعالیت تمامی هواپیما ها و بالگرد های ایرانی به استثناء آن هایی که خود برای رهگیری می خواست، اعمال کرد.

این در حالی بود که بسیاری از نیرو های زمینی ایران در برابر حملات هوایی عراق رها شده بودند و بدون هیچگونه پشتیبانی از بالگرد ها قرار داشتند.

این اقدام، خلبانان اف14 و همچنین ایستگاه های کنترل زمینی را قادر ساخت تا با سر و سامان دادن به وضعیت خود، از مشکلات معمول در مقابل هواپیما های دشمن رهایی یابند.

آن ها از آزادی کامل بهره مند شدند و در صورت لزوم، امکان آتش گشودن به روی دشمن را داشتند.

در 25 نوامبر 1981، دو فروند جت تامکت (tfb.

8) به گشت زنی در منطقه نفتی اشغال شده پرداختند.

یعنی همان منطقه ای که چهار روز قبل، دو فروند تامکت مورد اصابت قرار گرفته و سرنگون شده بودند.

در زمانی مشخص و از پیش تعیین شده، خلبان یکی از آنها، یک تماس رادیویی فریبنده مبنی بر این که سوخت جنگنده اش رو به پایان بوده و ناچار به بازگشت به پایگاه است، ارسال کرد.

چند دقیقه بعد، خلبانان دو فروند تایگر (F-5 E) ، که در ارتفاع پایین در حال پرواز بودند، دو فروند میگ 23 جدید عراقی را در منطقه نفتی متعلق به ایران، در ارتفاعی بسیار پایین دیدند.

تایگر ها برای تعقیب بسیار آهسته و کند بودند، اما هشدار آن ها کافی بود.

هر دو تامکت یک شیرجه عمودی رو به پایین که به (split s) معروف است، انجام دادند.

دو خلبان اف14؛ سروان فضل الله جاوید نیا و ستوان یکم غلامرضا خورشیدی ، به سرعت یکی از جنگنده های دشمن که در ارتفاع پایین پرواز می کرد را با رادار AWG-9 قفل کردند و با یک فروند موشک فینیکس AIM-54 مورد حمله قرار دادند.

به همین ترتیب، تامکت خود را به طرف پایین کشید تا خود را در کنار جنگنده دشمن که از رو به رو می آمد، قرار دهد، رادار خود را روی هدف قرار داد و منتظر بود تا اصلاحات مرتبط با موشک فینیکس انجام شود.

در عرض چند ثانیه جای شکار و شکارچی عوض شد.

حالا، دو هواپیمای عراقی برای زنده ماندن می جنگیدند.

میگ های عراقی واکنش نشان دادند و هرکدام یک فروند موشک برد متوسط هوا به هوا R 23-R شلیک کردند، اما بسیار دیر شده بود.

موشک فینیکس جاویدنیا در بین سه موشک شلیک شده نه تنها اولین شلیک بود، بلکه سریعترین هم بود.

این اقدام دست برتر را از میگ های 23 گرفت و با انهدام میگ اول، بقایای آن به میگ دوم برخورد کرد.

سرنگونی پنج جنگده عراقی در یک روز یکی از خلبان ها کشته شد و دیگری با چتر نجات بیرون پرید و توسط ایرانی ها دستگیر شد.

به این ترتیب هر دو موشک شلیک شده توسط میگ های عراقی از مسیر خود منحرف شده و به اهداف خود اصابت نکردند.

با از سر راه برداشته شدن میگ های 23، تام کت های نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران یک روز عالی را سپری کردند.

با غروب خورشید در 25 نوامبر 1981 آن ها پنج فروند هواپیمای دشمن را سرنگون و آسمان منطقه را از نیروی هوایی دشمن پاک کرده بودند.

بیشتر بخوانید 7 اقدام جدید در رزمایش پهپادی ارتش/ از عملیاتی شدن تاپ اتک ایرانی تا سنگ تمام کرار در رهگیری هوایی + تصاویر" تله هوایی هاشم آل اقا برای عراقی ها چهار روز بعد، زمانی که میگ ها بار دیگر تلاش کردند؛ به منطقه برگردند، دو فروند اف14 به یاری دو فروند اف5 پایگاه وحدتی دزفول شتافتند.

آن ها موفق شدند؛ ضمن رهگیری میگ های عراقی، یک فروند دیگر را سرنگون کنند.

در دسامبر 1981، عراقی ها تلاش های خود را برای از بین بردن تامکت هایی که آسمان خوزستان را کنترل و محافظت می کردند، از سر گرفتند.

در این زمان، عراقی ها شروع به استفاده از فضای هوایی کویت در خارج از آسمان ایران کردند.

در این هنگام، آل آقا هواپیما های ارتفاع بالای فانتوم را با هواپیمای ارتفاع پایین اف 14 ترکیب کرد و زمانی که عراقی ها تلاش می کردند؛ فانتوم ها را به کمین بکشند، بدون این که بدانند توسط تامکت ها در محاصره هستند، مورد حمله قرار می گرفتند.

جالب این که؛ در حالی که عراقی ها حتی 20 درصد تلفات مورد ادعای ایرانیان در آن ماه را انکار می کردند، یک خلبان سابق نیروی دریایی آمریکا که بعد از سال 1981به عنوان مربی با نیروی هوایی کویت کار می کرد، در حالی که می خواست نامش فاش نشود، اسرار زیادی در باره حوادثی که در همان دوره زمانی میراژ های کویتی با آن در گیر بوده اند را تشریح کرده است.

ظاهراً تعدادی از میراژ های عراقی که بوسیله موشک های فینیکس AIM-54 از فاصله زیاد مورد حمله قرار گرفتند، در حقیقت کویتی بودند.

برای ایرانی ها ضربه زدن به عراق یا کویت فرقی نمی کرد، چرا که کویت با میلیارد ها دلار نفتی از تجاوز عراق به ایران پشتیبانی مالی می کرد.

آل آقا در برابر نیروی هوایی عراق آل آقا، در سال 1983 به دلیل موفقیت هایش، به عنوان جانشین عملیات های نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران منصوب شد.

هر چند وی دومین فرد در سلسله مراتب نیروی هوایی جمهوری اسلامی ایران محسوب می شد، اما در عمل اولین طراح نیروی هوایی ایران بود.

اگر چه از طرف همه نزدیکانش به او توصیه می شد که زندگی خود را به مخاطره نیاندازد و به شغل اصلیش که تربیت خلبان بود، مشغول شود، ولی او نه تنها به طراحی های عملیات دفاع هوایی ادامه داد، بلکه لیدری تعدادی از پرواز های رزمی را نیز بر عهده گرفت.

به طور دقیق نمی توان گفت که او چند هواپیمای دشمن را سرنگون کرده است.

البته نه تنها این موفقیت ها برایش اهمیتی نداشت، بلکه همکاران سابق او به یاد می آورند که وی پیوسته نسبت به بکار گیری حداقل ممکن از موشک های گران قیمت و غیرقابل جایگزینی فنیکس به آن ها هشدار می داده است.

در مقابل، عراقی ها نه تنها خود را متقاعد کرده بودند که اکثر اف 14 های ایرانی غیر عملیاتی هستند، بلکه بر این باور بودند که سایر خلبان های تامکت ایران فاقد صلاحیت و کارایی در حد آل اقا هستند.

به گفته (ژنرال عراقی) سرتیپ احمد صدیق، افسر بازنشسته بخش اطلاعات نیروی هوایی عراق، سرویس اطلاعاتی وی توجه بسیار زیادی را معطوف فعالیت های این فرمانده ایرانی می کرد و هر زمان که او در حال پرواز بود، هشدار های ویژه ای صادر می شد.

از بعضی جنبه ها، موضوع برتری هوایی بر آسمان خوزستان به درگیری بین نیروی هوایی عراق و آل آقا تبدیل شده بود.

بدین ترتیب، جای تعجب نبود که نیروی هوایی عراق به دنبال فرصتی برای از سر راه برداشتن آل آقا باشد.

این امکان در آگوست 1984 هنگامی فراهم شدکه سازمان اطلاعات عراق از عبور یک کاروان کشتی های تجاری و تانکر های سوخت از تنگه هرمز به سمت بوشهر و بندر امام خمینی آگاه شد.

مانند اغلب موارد گذشته، مغز متفکر پشت صحنه اقدامات برای حفاظت از این کاروان، هاشم آل آقا بود.

هنگامی که در 11 آگوست 1984 کاروان به جزیره خارک نزدیک می شد، نیروی هوایی عراق حمله به این کاروان را طرح ریزی کرد.

برابر این طرح، از صحنه خارج کردن دو فروند اف14 تامکت که در حال گشت زنی رزمی بین خارک و بوشهر بودند، لازم بود.

وظیفه انهدام این دو فروند تامکت بر عهده فرمانده جدید اسکادران73 که به تازگی به میگ 23 مجهز شده بود، گذاشته شد.

مرگ ناگهانی با رمز زرافه دو فروند میگ، مطابق تاکتیک های معمولشان، ابتدا بر فراز کویت به غرش در آمدند و سپس در یک مسیر جنوبی بر روی آب های خلیج فارس و قبل از چرخش به شرق در مسیر جزیره خارک به پرواز خود ادامه دادند.

آن ها با سرعتی نزدیک به سرعت صوت، زمان تقرب خود را به گونه ای تنظیم کردند تا بتوانند حداقل یکی از اف 14 ها را درجنوبی ترین بال CAP مورد اصابت قرار دهند زمانی که ایستگاه کنترل زمینی پایگاه هوایی الوحده در جنوب غربی بصره کلمه رمز زرافه را صادر کرد، هر دو فروند میگ درگیری خود را آغاز کردند و با حداکثر توان، خود را تا ارتفاع 23هزار پایی بالا کشیدند تا بتوانند اف14 ها را از پایین خود هدف قرار دهند.

در حالی که رادار باردیگر فعال شده بود، اما هیچ هدفی را در مقابل آن ها نشان نمی داد.

وقتی که دو عراقی کمی گیج شده بودند، دستور گرفتند تا منطقه را جستجو کنند.

بعد از مدتی، آن ها با توجه به آنچه که در روبروی خود دیدند، غافلگیر شدند.

ناگهان امیر؛ خلبان عراقی جوان تر که در بال قرار داشت، در رادیو فریاد زد: چههههههههههههارده؟! با قرار گرفتن این پیام در پازل، ایستگاه کنترل زمینی عراق، درخواست توضیح بیشتر کرد و امیر در پاسخ اعلام کرد که یک فروند اف14 در فاصله 500 متری و یا حتی کمتر قرار داشته است! به او دستور داده شد تا آرام باشد، سرعتش را کاهش دهد و بعد کمی عقب بیفتد تا در منطقه مناسب به منظور شلیک موشک R-M 60 در حداقل برد قرار بگیرد.

در عرض چند ثانیه یکی از این موشک ها هدف را گرفت و امیر دکمه شلیک را فشار داد.

خلبانان تامکت؛ هاشم آل آقا و ستوانیکم محمد رستم پور بودند.

آن ها در یک درگیری مشابه با یک فروند میگ عراقی در همان روز قرار گرفته و سالم مانده بودند.

آن ها توجهشان را متوجه یک فروند میگ 23 که از غرب نزدیک می شد، کرده بودند.

رستم پور در خاطراتش می گوید: با وجود ارتفاع زیاد، ما دید کمی داشتیم.

ما در حالی که از بندر به سمت ساحل چرخیده بودیم، جای خود را با هواپیمای بالمان عوض کردیم.

پس از این چرخش، هاشم روی صفحه کنترل خود تکان هایی را احساس کرد و از هواپیمایِ بال [1]خواست تا پشت سر او را بررسی کند که آیا هواپیمایش دچار صدمات رزمی شده است یا نه؟ وقتی خلبانِ بال، به پشت هواپیمای ما نگاه کرد، موشکی را دید که در حال نزدیک شدن به ما بود.

سپس، بلافاصله اصابت و انفجار.

موتور سمت راست ما مورد اصابت قرار گرفته بود.

من با توجه به ضربه بیهوش شدم، وقتی به هوش آمدم متوجه گرمایی شدید شدم.

هود کابین خلبان هنوز سالم بود، اما هواپیمای ما آتش گرفته بود و به سرعت در حال سقوط به سمت دریا بودیم.

من به نحوی غیر ارادی دستگیره را کشیدم و هر دو نفر از جنگنده بیرون پریدیم وچند ثانیه بعد در آب سقوط کردیم.

دید من هنوزکم بود و نمی توانستم مسافت دور را ببینم.

همچنین، احتیاج به دقایقی داشتم تا قایقم را پیدا کنم و خود را بر روی آن قرار دهم.

زمانی که از آب خارج شدم، چند بار هاشم آل آقا را صدا زدم و او هم پاسخ مرا داد.

اما هرگز پیدا نشد.

با توجه به این که دو میگ عراقی هنوز سوخت کافی داشتند، مرکز فرماندهی زمینی الوحده به آن ها دستور داد تا حمله جدیدی را ترتیب دهند.

حالا امیر و بخش فرماندهی اش اعتماد به نفس بیشتری پیدا کرده بودند، چراکه موشک R-24 RS، آن ها را قادر می ساخت تا از فاصله بیشتری با تامکت هایی که مجهز به AIM-7 E-2، بودند، درگیر شوند.

با نزدیک شدن به فاصله 30 کیلومتری، لیدر میگ عراقی توانست بر روی هدف قفل کند و زمانی که به فاصله 25 کیلومتری رسید، یک فروند R-24 RS را شلیک کرد.

فانتوم با تغییر جهت شدید واکنش نشان داد.

تجزیه و تحلیل فیلم HUD، از این درگیری نشان می دهد که موشک توانسته این مانور را دنبال کند، اما در حد فاصل دو الی سه کیلومتری، هدف را گم کرده است.

ادعای رادیو بغداد در مورد انهدام سه فروند F-14 ایرانی مانور جنگنده ایرانی، موجب شد تا ستوانیکم امیر؛ خلبان میگ عراقی، در پشت سر او قرار بگیرد.

خلبان جوان عراقی، بار دیگر یک فروند موشک R-24 RS به سمت اف4 شلیک کرد، ولی او با سرعت گرفتن دور شده بود.

با این حال، نبرد هوایی صبح روز 11 اوت 1984 سرانجام به پایان رسید، در حالی که رادیو بغداد ادعا کرد؛ سه فروند F-14 ایرانی را به دریا سرنگون کرده است.

دو خلبان عراقی تا یک هفته هنوز خبر نداشتند که آن ها هواپیمای بهترین متخصص جنگ های هوایی ایران را سرنگون کرده و او را کشته اند.

به رغم اظهارات گروه تجسس و نجات و خلبانِ بال او، و همچنین اظهارات خلبانان دو فروند میگ 23 عراقی، باز هم سال ها شایعاتی در مورد کشته شدن وی بر سر زبان ها بود.

یکی از ادعا های بی اساس و دروغ، آن بود که آل آقا توسط 12 فروند میراژ به طور همزمان مورد حمله قرار گرفته است.

غیرقابل باورترین داستان، این است که او توسط یک فروند موشک ضد کشتی R-15/SS-N-2 Styx عراقی که وی در حال رهگیری آن بوده، مورد اصابت قرار گرفته است.

کاملاً روشن است که از دست دادن تاکتیک پرداز برتر نیروی هوایی ایران توسط دو فروند میگ23 برای جامعه اف14 های ایران قابل باور و پذیرش نیست.

ژنرال صدیق تاکید دارد که پس از کشته شدن (شهادت) آل آقا، ناوگان اف14 های نیروی هوایی ایران دیگر هرگز به کارآمدی پیش از آن نرسید.

نویسنده مقاله حال حاضر، قدردانی خود از بابک آل آقا، جواد- آ و ژنرال سرتیپ احمد صدیق برای کمک به تهیه این مقاله ابراز می کند.

منبع: ایسنا انتهای پیام/  
کلید واژه ها: هوانوردی - باشگاه خبرنگاران - نویسنده - نظامی - حملات هوایی - ایران - جمهوری اسلامی ایران - خبرنگاران - پایگاه اطلاع رسانی - هوایی - شهید صیاد شیرازی - انگلیسی - پژوهشگر - جمهوری اسلامی - باشگاه - صیاد شیرازی - نیروی هوایی - اطلاع رسانی - حملات - معارف جنگ - ارتش - کوپر - عراق - شهید - حوزه - کتاب - اسلامی - جمهوری - شیرازی - پایگاه