تولید موسیقی فیلم نیازمند درک تصویری، تنوع موسیقایی و جسارت است

تولید موسیقی فیلم کاری است که هر فردی نمی تواند آن را به راحتی انجام دهد چون این کار هم درک تصویری می خواهد، - ایسنا/خراسان رضوی یک آهنگساز گفت: تولید موسیقی فیلم کاری است که هر فردی نمی تواند آن را به راحتی انجام دهد چون این کار هم درک تصویری می خواهد، هم تنوع موسیقایی و هم جسارت.

باید توجه داشت برخی کارها ممکن است قبلا در فضای مورد نظر انجام نشده باشد و آهنگساز مجبور باشد که چیز جدیدی را تجربه کند.

بهنام صبوحی در نشست مجازی آشنایی با موسیقیِ فیلم که به همت کانون موسیقی دانشگاه فردوسی برگزار شد، در رابطه با تاریخچه موسیقی فیلم اظهار کرد: از زمانی که سینما به وجود آمد، پیش از اینکه صدا، یعنی گفتار و دیالوگ وارد سینما بشود، موسیقی همراه سینما بود.

آن زمان در سالن های سینما فیلم های کوتاه 10 دقیقه ای را نمایش می دادند و در سالن های سینما روی آن آیتم ها یک نوازنده ویالون یا پیانو به صورت زنده اجرا می کرد.

در سالن های سینما پیانو وجود داشت که گاهی آهنگسازها نت ها را برای آن می نوشتند و گاهی نوازنده به صورت بداهه و بر اساس داستان فیلم و هرآنچه که از صحنه ها مشاهده می کرد به اجرا موسیقی می پرداخت.

وی افزود: به همین دلیل تقریبا سابقه موسیقی فیلم با سینما در یک نقطه است.

یعنی حتی چیزی به نام صدا یعنی دیالوگ و ساند افکت بعدا به سینما اضافه شد اما موسیقی از اول همراه سینما بود.

این آهنگساز تصریح کرد: از زمانی که فیلم ها با عنوان فیلم ناطق یا با صدا تولید شد، موسیقی فیلم تغییر پیدا کرد؛ به شکلی که آثار موسیقی را تولید و ضبط می کردند و همراه با صدا و ساند افکت فیلم میکس می کردند و در حاشیه فیلم ثبت می شد.

در گذر تاریخ،  از زمانی که سینما به وجود آمد، موسیقی همراهش بود و همان طور که سینما تغییر ماهیت داد و در هر نسل سبک و سیاق، ساختار و تکنیک هایش تغییر پیدا کرده، موسیقی فیلم نیز در طول تاریخ به همین نسبت تغییرات زیادی کرده و پا به پای سینما رو به جلو حرکت کرده است.

این رهبر ارکستر بیان کرد: اوایل شروع سینما تا دهه 20 میلادی که سینمای ناطق شروع شد، فقط یک نوازندگی پیانو وجود داشت و این یک عادت شده بود.

پس از آن ارکستر سمفونیک را اضافه کردند چون ارکستر رنگ آمیزی متنوعی می توانست ایجاد کند و در آن از ویالون، سازهای بادی و کوبه ای استفاده می کردند.

تا دهه 70 میلادی خیلی از فیلم ها، موسیقی کاملا سمفونیک داشتند و تقریبا از آن دهه سعی شد که فضاهای ساده تجربه شود.

برای مثال صداهایی که در موسیقی فیلم های خوب بد زشت و به خاطر یک مشت دلار وجود دارد، استفاده از سازهایی است که تا آن موقع زیاد باب نبوده و دیگر از آن صداهای شلوغ ارکستر سمفونیک خبری نیست.

وی ادامه داد: از آن دهه تنوع ایجاد شد و وارد موسیقی هایی شدیم که فضاهای شان به موسیقی پاپ امروز نزدیک تر بود اما باز هم بیس ارکستر سمفونیک را داشت.

چند دهه که گذشت تنوع بیشتر شد و آن موقع تا دهه 80 میلادی موسیقی الکترونیک نیز کم کم به سینما وارد شد.

پس از آن خیلی سبک ها با هم تلفیق شد و اکنون دیگر نمی توان گفت که موسیقی فیلم سبک سمفونیک است یا سبک الکترونیک.

صبوحی ادامه داد: وقتی که برای یک اثر تصویری موسیقی می نویسیم، یک نوع خلاقیت تصویری ایجاد می کنیم.

برای مثال وقتی که یک آهنگ را می شنویم، چشم های مان را که ببندی، می توانیم تصویری را تسجم کنیم؛ گاهی یک آهنگ ناخودآگاه ما را به یاد باران یا دریا می اندازد؛ گاهی یک اهنگ آنقدر ما را با صحنه های غمگین مواجه می کند که ناخوداگاه احساس می کنیم یک نفر در حال از دست رفتن است.

وی بیان کرد: بُعد تصویری وقتی که در سینما و موسیقی با یکدیگر هماهنگ می شود، تاثیرگذار می شود.

یک آهنگساز که موسیقی فیلم تولید می کند، باید حس ها و تمام سبک های موسیقی را بشناسد.

برای مثال وقتی یک فیلم درباره ژاپن قرار است ساخته شود، آهنگساز باید آنقدر قابلیت داشته باشد که موسیقی ژاپنی چطور می تواند با ارکستر سمفونیک یا حتی با یک موسیقی جدید ترکیب شود.

صبوحی خاطرنشان کرد: یک آهنگساز فیلم در مرحله اول باید مانند یک آچار فرانسه عمل کند و در مرحله دوم باید خلاقیت تصویری داشته باشد، یعنی بتواند به شنونده کمک کند تا بُعد تصویری که مخاطب در فیلم مشاهده می کند را با آهنگ مضاعف کند.

این رهبر ارکستر افزود: این باعث می شود که آهنگساز فیلم، در حقیقت خودش یک کارگردان باشد.

گاهی وقتی یک موسیقی فیلم را می شنویم، با اینکه فیلم را ندیده ایم، برای مان ناخوداگاه صحنه هایی مجسم می شود، برای مثال با شنیدن یک موسیقی فیلم فکر می کنیم که یک جنگ به وجود آمده و جنگ جویان در حال جنگ هستند.

وی اظهار کرد: برخی از افراد شاید موزیسین ها و آهنگسازهای خیلی خوبی باشند اما نتوانند تصویر و تنوع را در موسیقی ایجاد کنند، به همین دلیل این عرصه محدود می شود و از هر 20 نفری که وارد کار آهنگسازی می شود، شاید یک نفر آهنگساز فیلم خوبی شود.

تولید موسیقی فیلم کاری است که هر فردی نمی تواند آن را به راحتی انجام دهد چون هم در درک تصویری می خواهد، هم تنوع موسیقیایی و هم جسارت، چون برخی کارها ممکن است قبلا در فضای مورد نظر انجام نشده باشد و آهنگساز مجبور است که چیز جدیدی را تجربه کند.

صبوحی عنوان کرد: در موسیقی فیلم ها گاهی از فضای موسیقی ایرانی استفاده می شود و گاهی از یک موسیقی ایرانی استفاده می شود که با رنگ آمیزی شرقی است؛ یعنی تم کار ته مایه های ایرانی دارد اما با سازهای ارکستر اجرا می شود؛ یعنی وقتی موسیقی را گوش می دهیم، حضور تار، تنبک و سنتور را متوجه نمی شویم اما تم موسیقی تم ایرانی دارد.

گاهی نیز ممکن است فضای موسیقی فضایی باشد که تم ایرانی نداشته باشد.

این آهنگساز افزود: در موسیقی فیلم سریال سربداران که اثر استاد فخرالدینی است و یکی از آثار موسیقی فاخر سریال های ماست، تم کار، تم ایرانی است و در دستگاه نواست اما در آن ساز ایرانی وجود ندارد و در آن سازهای ارکست سمفونیک اجرا می شود.

یا برای مثال موسیقی فیلم محمد رسول الله(ص)، تم کار کاملا عربی است اما با ارکستر سمفونیک اجرا می شود.

وی اضافه کرد کرد: برخی از قطعات را که گوش می دهیم، اگر ندانیم آهنگساز آن چه کسی است، شاید فکر کنیم که یک آهنگساز خارجی آن را نوشته و هویت کاملا بومی ندارد که این موضوع برای برخی فیلم ها کاملا خوب جواب می دهد؛ برای فیلم هایی که نمی خواهید بگویید که مربوط به چه جغرافیایی است، ممکن است از گام های بین المللی استفاده شود.

صبوحی در رابطه با ویژگی هایی که باعث ماندگاری یک موسیقی فیلم می شود خاطرنشان کرد: شاید موسیقی فیلم یک هنر مستقل باشد اما اسم آن موسیقی فیلم است و در کنار فیلم دیده می شود.

یکی از ویژگی های مهم ماندگار شدن یک موسیقی خوب این است که فیلم هم فیلم خوبی باشد؛ اگر بهترین اثر را هم برای یک فیلم متوسط یا بد بنویسید، موسیقی شنیده نمی شود.

وقتی که تصویر نتواند تاثیر خوبی را ایجاد کند، موسیقی به تنهایی نمی تواند مخاطب را جذب کند.

این رهبر ارکستر بیان کرد: آهنگساز باید خلاقیت تصویری را داشته باشد و هویت فیلم را کاملا در موسیقی به تصویر بکشد؛ در عین حال زیبایی های خود را داشته باشد.

فیلم هایی وجود دارد که شاید خیلی عالی نبودند اما موسیقی آن زیباست؛ برای مثال فیلم لاواستوری را شاید خیلی ها ندیده باشند اما آهنگ لاواستوری را خیلی ها شنیده اند و این آهنگ از فیلم خیلی بیشتر معروف شده است.

وی گفت: اهمیت موسیقی آن جایی شروع می شود که احساس کنیم در کنار تصویر این نیاز وجود دارد که چیزی وجود داشته باشد تا تاثیرگذاری بیشتری به وجود بیاید.

در انیمیشن، موسیقی تاثیر بسیار زیادی دارد.

برای مثال کارتون پلنگ صورتی یا تام و جری بدون موسیقی روح خود را از دست می دهد.

اگر موسیقی در کنار کارتون نباشد، آن کارتون برای مخاطب جذاب نخواهد بود و دیگر تمایلی برای دیدن آن به وجود نمی آید.

صبوحی با بیان اهمیت حضور آهنگساز در تولید یک فیلم گفت: در یک فیلم سه مولف وجود دارد.

یک نویسنده که فیلم نامه را می نویسد و روایت را خلق می کند، یک کارگردان و یک آهنگساز که موسیقی اثر را می سازد.

این سه نفر ایده های خود را روی کار تصویر پیاده می کنند اما بقیه عوامل متاثر است خود فیلم هستند و مولف نیستند.

انتهای پیام
کلید واژه ها: موسیقی - موسیقی فیلم - سینما - فیلم - تصویری - تولید - آهنگساز - دانشگاه فردوسی - نشست مجازی - زمان - سالن - دانشگاه - نیازمند - نوازنده - برگزار - فردوسی - آشنایی - دیالوگ - نمایش - کارها - گفتار - همراه - زمانی - رابطه - مجازی - دقیقه - کانون - کوتاه - مورد - رضوی