دگردیسی خاورمیانه واستراتژی امریکادر2021

- سایت خبری تحلیلی اندیشه ها: پس از آگاهی از استراتژی جریان های رادیکال در منطقه روشن شد که این جریان ها در تلاش برای تقویت نفوذ و موقعیت خود هستند و سعی دارند هنگام تغییر دولت در کاخ سفید و ازسرگیری گفت وگوها از هرگونه امتیازدهی خودداری کنند.

این پرسش مطرح می شود که در این حالت، جریان های میانه رو باید چه سیاستی را اتخاذ کنند که فراخور این وضعیت باشد؟ در حال حاضر، محور میانه رو عمدتا دربرگیرنده ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی، مصر، امارات متحده عربی و جنبش های مخالف ملی و مدنی در کشورهای منطقه از جمله عراق، سوریه، لبنان، یمن، سودان و شمار دیگری از کشورهای خاورمیانه است.

این رقابت اکنون میان تندروها و اعتدال گرایان برای تأثیرگذاری بر سیاست خارجی آمریکا در سال 2021 جریان دارد؛ صرف نظر از اینکه چه کسی به کاخ سفید می رسد.

اگر احتمال دشوار اما غیرممکن برای وارونه شدن اوضاع از طریق دادگاه ها و سازوکارهای قانون اساسی را که منجر به یک تحول بزرگ سیاسی شود و دونالد ترامپ، رییس جمهوری کنونی آمریکا، بار دیگر به قدرت برگردد، کنار بگذاریم، محاسبات و برنامه ریزی ها در خاورمیانه، بر اساس دولت جو بایدن و کامالا هریس انجام می شود.

از این رو، آینده جریان میانه رو در منطقه پس از روشن شدن اوضاع در واشنگتن، به روابط و نفوذ آن در دولت بایدن بستگی دارد.

به این ترتیب، محاسبات جریان میانه رو در خاورمیانه با یک فرمول ساده آغاز می شود؛ این معادله به سرعت دچار چالش می شود، زیرا وضعیت فراهم شده تا چهار سال آینده ادامه خواهد داشت و چگونگی تحولات بعدی فراتر از پیش بینی و محاسبه خواهد بود.

تردیدی نیست که اگر ترامپ پیروز نهایی انتخابات بود، رهبران منطقه می توانستند استراتژی های آینده او را به ویژه در ارتباط به ایران، داعش و سایر گروه های تکفیری، با وجود اشتباهاتی که در چهار سال گذشته انجام داد، پیش بینی کنند.

اما جریان های میانه رو، به ویژه ائتلاف عربی، آمادگی برای سال 2021 را بر اساس ریاست جمهوری بایدن می گیرند، نه ترامپ.

از این رو، استراتژی های آینده این جریان بر اساس همین واقعیت استوار خواهد بود.

اکنون این پرسش مطرح می شود که با درنظرداشت همین وضعیت، جریان میانه رو چه اقداماتی را می تواند پیش از واردشدن بایدن به کاخ سفید همان گونه که پیش بینی می شود، انجام دهد؟ لازم است ائتلاف عربی، در گام نخست، ارزیابی های استراتژیک خود را با دقت و میانه روی انجام دهد، عمل گرا باشد و تحت تأثیر چشم اندازهای عجولانه هر تحلیلگری قرار نگیرد، به ویژه تحلیل هایی که پایه های آنها بیشتر بر فرض و گمان استوار است تا برداشت واقعی از اوضاع.

تصمیم گیرندگان در منطقه نباید دچار چنان اضطراب و نگرانی شوند که آنها را به اتخاذ تصمیم های عجولانه وا دارد و بدون ارزیابی دقیق از اوضاع، در یک حرکت سریع خود را در آغوش قدرت های بین المللی مخالف واشنگتن بیندازند.

در عین حال، آنها نباید بر تصورات و خیال بافی های برخی از کارشناسان تجارت رسانه ای تکیه کنند که تحلیل های آنها نویدبخش دوران طلایی در روابط اعراب و ایالات متحده است، در حالی که واقعیت اوضاع، خلاف آن را نشان می دهد.

محور میانه رو باید با گام های ثابت و استوار و با نهایت احتیاط و دوراندیشی برای مواجه شدن با هرگونه احتمال و تحول آمادگی داشته باشد، زیرا اوضاع عمومی نه تنها در ایالات متحده بلکه در خاورمیانه نیز دگرگون شده، شرایط قدرت نمایی و مانور تغییر کرده و جهان شاهد تحولات بسیاری شده است.

اوضاع سیاسی آمریکا صرف نظر از اینکه چه کسی در کاخ سفید باشد، دستخوش تغییر شده، جریان های چپ افراطی سازمان یافته تر شده و نقش و نفوذ آنها در کنگره افزایش یافته است.

البته همان گونه که انتخابات اخیر نشان داد، صرف نظر از نامزد پیروز، دستگاه سیاسی و نفوذ مردمی باراک اوباما، رییس جمهور پیشین آمریکا نسبت به برنامه های جمهوری خواهان قدرتمندتر شده است.

در نتیجه، جریان سیاسی ترامپ، در صورت نبودن در صحنه قدرت، توان محافظت از دستاوردهای چهار سال گذشته در زمینه سیاست خارجی، به ویژه در مورد خاورمیانه را ندارد، به استثنای دو مورد؛ امنیت ملی ایالات متحده و رابطه با اسراییل.

از سوی دیگر، خاورمیانه نیز شاهد دگرگونی های بسیاری شده است.

در بازه زمانی 2000 تا 2018، تحولات بسیاری به وجود آمد؛ ائتلاف عربی در ریاض تأسیس شد و بساط خلافت داعش را برچید، عربستان سعودی شاهد اصلاحات گسترده ای شد، واشنگتن از برجام خارج شد، ارتش ملی لیبی بخش وسیعی از کشور را در کنترل خود درآورد و توانایی های ارتش مصر در برابر گروه های تروریستی افزایش یافت.

علاوه بر آن، قدرت حوثی ها در یمن کاهش یافت، نیروهای کُرد در سوریه و عراق توانایی بیشتری کسب کردند، قیام های مردمی در عراق و لبنان برپا شد، دولت سودان تغییر کرد و در تونس جنبش مقاومت در برابر اخوان ظهور کرد.

این تحولات، معادلات سیاسی دوره هشت ساله رییس جمهور اوباما را آن چنان متزلزل کرد که رهایی از آنها فراتر از تصور است.

البته امضای توافق نامه های صلح امارات متحده عربی، بحرین و سودان با اسراییل که در پیمان ابراهیم تجسم یافت، سونامی دیپلماتیک بزرگی بود که به چندین دهه بن بست در منطقه پایان داد.

اکنون آیا پس از تجربه تحولات بی شمار یادشده و وقوع رخدادهای بزرگ، می توان بار دیگر به عقب برگشت؟ به باور من، بازگشت به وضعیت گذشته عملا ناممکن است، زیرا این موج بزرگ مقاومت ها را توده های مردمی حمایت می کنند که از افراط گرایی و تداوم جنگ بیزار شده و می خواهند جوامع آنها نیز وارد عرصه پیشرفت، ترقی و رفاه شوند.

بنابراین، اگر دولت بایدن درصدد بازگشت به گذشته باشد و اقدامی را در این راستا اتخاذ کند، به جای اینکه موفقیتی کسب کند، بیشتر متضرر خواهد شد.

حتی اگر به احتمال بسیار ضعیف، ترامپ به کاخ سفید بازگردد، با این واقعیت روبه رو خواهد شد که خاورمیانه به دستاوردهای موجود بسنده نکرده و خواستار دستیابی به اقدامات بیشتری است.

از این رو، می توان گفت که جریان میانه رو فرصت های بسیاری برای تحمیل واقعیت جدیدی در منطقه دارد، صرف نظر از اینکه چه کسی در کاخ سفید باشد.

اول اینکه به هیچ قیمتی نمی توان از پیمان ابراهیم یا توافق نامه های صلح عقب نشینی کرد، زیرا کشورهای حامی صلح توانایی های بسیاری برای حفظ و تداوم برنامه های خود دارند و می توانند برای مقابله با تروریسم، دایره توافق نامه های صلح را گسترش دهند، افزون بر آن، صرف نظر از احزاب و رهبران، اکثریت مردم آمریکا از این صلح حمایت می کنند.

دوم اینکه با توجه به گسترش موج خشونت تکفیری در اروپا، ممکن نیست که مقابله با افراط گرایی و تروریسم در خاورمیانه، حمایت ناتو و همدلی مردمی غرب را به دست نیاورد.

به این ترتیب، آنچه در آینده رخ دهد به هیچ وجه به ضرر جریان میانه رو نخواهد بود و برخلاف برخی پیش بینی ها، تحولات آینده، اهداف این جریان را بیشتر از پیش برآورده خواهد کرد؛ مشروط بر اینکه جریان میانه رو، اوضاع را به درستی مطالعه کند و دور از تأثیرپذیری از تحلیل های نادرست، اقدامات سنجیده و مدنظر را در تمام ابعاد و زمینه ها اتخاذ کند
کلید واژه ها: میانه - میان - خاورمیانه - استراتژی - امارات متحده عربی - کاخ سفید - کشورهای منطقه - امارات متحده - سیاست خارجی - ائتلاف عربی - منطقه - سیاست - سفید - عربی - تندروها - عربستان - اندیشه - احتمال - آمریکا - امارات - اعتدال - ائتلاف - تقویت - تغییر - دیگری - خارجی - سودان - رقابت - وضعیت - اوضاع