مروری بر گریه آرام | نوید طحان زاده

خود را آنارشیستی می داند که به دموکراسی عشق می ورزد.

در جنبش های دانشجویی خشونت آمیز حضوری فعال داشته است و سپس راهی آمریکا می شود و در گروه نمایشی دوره گرد نقش ایفا می کند.

- او مجددا به ژاپن برمی گردد و سرآغاز شورش های دیگری در روستای اجدادی شان می شود.

کره ای ها به عنوان برده از وطن شان به ژاپن آورده شده اند و تحت استعمار ژاپنی ها قرار دارند داستان طغیان ها شرق بنیاد نوبل، قلم کنزابورو اوئه [Kenzaburō Ōe] را این گونه توصیف می کند: کسی که با نیرویی شعرگونه جهانی را خلق می کند که در آن زندگی و افسانه درهم می آمیزد تا تصویری تحیرآمیز از مخمصه های انسان معاصر بیافریند .

تمام این خصیصه های جهان داستانی اوئه را می توان در گریه آرام [Man en gannen no futtoboru یا The Silent Cry] یافت.

این رمان وقایع سه دوره زمانی در روستای اوکوبو واقع در شیکوکوی ژاپن را بازگو می کند.

عمده روایت داستان به ماجرای دو برادر می پردازد که از هر جهت قطب های مخالف یکدیگرند.

یکی مطیع و رام و دیگری سرکش و هنجارشکن.

همچنان که اوئه خود را آنارشیستی می داند که به دموکراسی عشق می ورزد، می توان میتسوبورو، استاد ادبیات و تاکاشی، برادر کوچک تر او را تبلور این دو دیدگاه در وجود نویسنده دانست.

میتسوبورو زندگی روزمره و غمگینی دارد که فرزندی بیمار و همسری الکلی بر تلخی زندگی اش افزوده است.

در طرف مقابل تاکاشی سر در باد دارد و مدام در حال تمرد و مبارزه با وضع موجود است.

او در کشورش در جنبش های دانشجویی خشونت آمیز حضوری فعال داشته است و سپس راهی آمریکا می شود و در گروه نمایشی دوره گرد نقش ایفا می کند.

او مجددا به ژاپن برمی گردد و سرآغاز شورش های دیگری در روستای اجدادی شان می شود.

تاکاشی برای هدایت این شورش از برادر کوچک تر پدر پدربزرگشان که در سال 1860 شورش دهقانان علیه افزایش مالیات را هدایت کرده است الهام می گیرد.

عنوان اصلی داستان بازی فوتبال و اولین سال مانن (1860) است که به دو ماجرای کلیدی قصه اشاره دارد.

بازی فوتبال بیانگر خیزش روستاییان ژاپنی علیه مالک کره ای سوپرمارکت روستاست.

این شورش توسط جوانان روستایی هدایت می شود که در پوشش بازی فوتبال مشغول تمرینات رزمی و نظامی هستند.

قسمت دوم عنوان داستان، مانن، دوره ای از تاریخ ژاپن است که در سال 1860 آغاز شد و در سال 1861 پایان یافت.

در اولین سال مانن آشوب روستاییان به علت افزایش مالیات رقم می خورد و این حادثه به شکلی الگوی شورش های 1871، 1945 و 1960 داستان می شود.

اشاره به اولین سال مانن را می توان کنایه آمیز دانست چرا که در این سال دو حادثه مهم تاریخی در ژاپن اتفاق می افتد.

یکی اینکه اولین عکاس حرفه ای غربی از آمریکا به ژاپن پا می گذارد و دیگری اینکه اولین مأموریت دیپلماتیک ژاپن به آمریکا رقم می خورد.

کنار هم قراردادن وقایع داستانی گریه آرام و وقایع تاریخی می تواند جالب توجه باشد.

خصوصا اینکه بیشتر وقایع اساسی داستان پس از جنگ جهانی دوم رخ می دهند.

از سوی دیگر عنوانی که مترجم انگلیسی کتاب برگزیده نیز کاملا مرتبط با محتوای داستان است.

از اولین سطور داستان و مونولوگ ناامیدانه میتسوبورو در چاله و فضای گرگ ومیش اطراف حس حزن و اندوه را می توان دریافت.

هم میتسوبور بی تفاوت افسرده است و هم تاکاشی عاصی.

همسر میتسوبور از غم فرزندشان که مبتلا به عقب ماندگی ذهنی است در آستانه فروپاشی روانی قرار گرفته است.

درنهایت سرانجام شورش و تخریب خانه اجدادی غم و اندوه را در ذهن تداعی می کند.

علاوه بر اندوه و ناامیدی، خشونت دیگر زمینه گریه آرام است.

داستان مملو از درگیری ها و خشونت هاست.

در خانواده میتسوبور از گذشته خشونتی تکرار شده است که خود هم علت و هم معلول آن بوده اند.

آنها آتشی را می گسترانند که خود در آن می سوزند.

اوئه به گونه ای این خشونت ها را توصیف می کند که گویی جزیی معمول از زندگی انسان به نظر می رسند و بیش از حس وحشت و درد، غم و افسردگی را سبب می شود.

روایت سرگذشت برادر بزرگ تر میتسوبور و تاکاشی از این دست خشونت هاست.

در سال 1945 برادر بزرگ تر در حمله به کره ای های برده که به عنوان کارگر وارد روستا شده اند، شرکت می کند و یکی از کره ای ها در این نزاع کشته می شود.

کره ای ها با نیروی بیشتر برای انتقام برمی گردند.

سوبارو داوطلبانه و تنها در انتظارشان می نشیند و به شکل وحشیانه ای کشته می شود.

هنگامی که میتسو با جسد برادرش مواجه می شود توصیف او از جسد تألم برانگیز است.

ساختار قدرت دیگر زمینه ای است که اوئه توجه مبسوطی به آن داشته است.

گونه ای از قدرت بر مبنای نژاد در روابط کره ای های روستا و ژاپنی ها برجسته است.

کره ای ها به عنوان برده از وطن شان به ژاپن آورده شده اند و تحت استعمار ژاپنی ها قرار دارند.

پس از جنگ جهانی دوم و نزول قدرت ژاپن کره ای های روستا به لحاظ اقتصادی قدرت را به دست می گیرند که سوپرمارکت روستا سمبل این قدرت اقتصادی است.

ژاپنی هایی که بالادستی کره ای ها را نمی توانند برتابند دست به شورش نافرجامی می زنند.

پیش از این شورش چالش قدرت خود را به صورت نزاع دسته جمعی کره ای ها و ژاپنی ها در سال 1945 بروز داده است که به کشته شدن یک نفر از هر گروه خاتمه می یابد.

دیگر نوع قدرت، قدرت فئودالی است که در سال 1860 شورش دهقانان در مخالفت با افزایش مالیات را در هم کوبیده است.

اما دهقانان در سال 1871 مجددا بر می خیزند و با خودکشی یکی از مقامات استانی فرو می نشیند.

سومین نوع ساختار قدرت را می توان تلویحا از گریه آرام دریافت.

هرچند اوئه آشکارا به روابط بین المللی ژاپن اشاره ای نمی کند اما از برخی نشانه ها می توان به این ساختار قدرت پی برد.

همچنان که پیش تر به آن اشاره شد در سال 1860 اولین مأموریت دیپلماتیک ژاپن در آمریکا اتفاق می افتد.

از حضور کره ای های برده در روستا، تهاجم ژاپن به کشورهای اطراف در ذهن متبادر می شود و از آنچه در اتفاقات بعد از 1945 در داستان مشاهده می شود می توان به نزول قدرت ژاپن پی برد.

در قسمتی از داستان می خوانیم: یاد آن روز که جیپ های اشغالگر برای اولین بار وارد دره شدند در خاطرم زنده شد.

امپراتور و افرادش مانند غریبه های پیروز در آن سپیده دم اواسط تابستان بودند.

ریش سفیدهای دره با آنکه در عمل ناظر شکست کشور بودند، قادر به تن دادن به شکست نبودند، به همین دلیل حضور نیروهای بیگانه را ندیده گرفتند و به امور روزانه خود پرداختند اما همه وقت روحشان در عذاب بود .

رمان گریه آرام داستان طغیان ها است: طغیان های درونی و بیرونی، طغیان های فردی و اجتماعی.

در حالی که میستوبور از بیرون انسانی خنثی و منفعل به نظر می رسد درونش غوغایی برپاست که او خود می ترسد به مرز جنون کشانده شود.

میتسوبور از آن ترسان است که همچون دوست صمیمی اش با چهره ای بزک شده خود را حلق آویز کند.

او در جست وجوی پاسخی برای وقایعی است که بر او گذشته است و قادر نیست ستمی که روزگار بر او روا داشته است را توجیه کند.

اما درنهایت همان موجود رام می ماند.

تاکاشی نیز مملو از سرکشی هاست.

در حالی که نویسنده چندان به بلبشوی درونی تاکاشی نمی پردازد، می توان از آنچه بر او گذشته است و آنچه انجام می دهد پی برد که درون ناآرامی دارد و همین باطن ناآرام او را به سمت شورش ها سوق می دهد.

[ گریه ی آرام نوشته کنزو بورو اوئه با ترجمه حبیب گوهری راد توسط انتشارات رادمهر منتشر شده است.

]
کلید واژه ها: داستان - ژاپن - روستای - گروه نمایشی - گونه - دوره - دانشجویی - دموکراسی - جهان - گریه - آرام - دوره گرد - ژاپنی ها - داستانی - استعمار - افسانه - نمایشی - آمریکا - تصویری - کره ای - جهانی - آورده - دیگری - زندگی - طغیان - برادر - روایت - بنیاد - انسان - زمانی