یادداشتی برکتاب «سزاوار»

«سزاوار» با رباعی خلقت شروع می شود؛ خلق شعر و خلقت انسان.

همین ضربه ها کافی است تا مخاطب رباعی به رباعی برود جلو و درگیر کتاب شود.

- سزاوار با رباعی خلقت شروع می شود؛ خلق شعر و خلقت انسان.

همین ضربه ها کافی است تا مخاطب رباعی به رباعی برود جلو و درگیر کتاب شود.

به گزارش سایت قطره و به نقل ازخبرگزاری رسا،" محمدقائم خانی بر کتاب سزاوار سروده امیر مرادی که از سوی انتشارات شهرستان ادب منتشر شده، یادداشتی نوشته است؛ سزاوار با رباعی خلقت شروع می شود؛ خلق شعر و خلقت انسان.

همین ضربه ها کافی است تا مخاطب رباعی به رباعی برود جلو و درگیر کتاب شود.

هر چه هم پیشتر می رود، بیشتر غرق آن می شود چرا که از همان ابتدا در می یابد که با مجموعه ای بازی ها با تکنیک ها مواجه نیست و پشت این وزن و قافیه چیزی هست که او را رها نمی کند.

سزاوار منتشر نشده تا مخاطب به عنوان یک خریدار کالا یا مشتری روزآمد ادبیات یا حتی متفکر درگیر با نظریه ها و نحله های گوناگون با آنها مواجه شود.

سزاوار با مخاطب، به عنوان یک انسان کار دارد؛ به عنوان کسی که خود بودن ش سراسر هراس است و سوز: این بی ثمر از عمر، کماکان بودن این بی خبر از مرگ، هراسان بودن اندازه صد کرب و بلا کشته مرا این روضه سوزناک انسان بودن این که بگویم این مجموعه رباعی ها نسبی به دغدغه های متفکران بزرگ اگزیستانسیالیسم برده است، خدمتی به کتاب نکرده ام.

سزاوار نیامده تا فضل فروشی بکند و خوانده ها را به رخ بکشد.

نیامده تا بین متن و مخاطب آجر اجر اصطلاحات و نظریه ها را دیوار بکشد.

سزاوار سعی می کند آینه باشد تا انسان ها پنهانی ترین لایه های وجودی خویش را در آن ببینند.

و انسان، در ابتدایی ترین وضع بودنش مضطرب است و دغدغه مند، و هیچ اضطرابی چون مرگ او را زمین گیر نمی کند و جانش را نمی کاهد: تخفیف نبخشید عذابم را، نه بیدار نکرد بخت خوابم را، نه اندیشه مرگ دم به دم با من بود جانم را کاست، اضطرابم را نه و البته همه این ها به خاطر درکی است که انسان از خودش به عنوان بزرگ ترین انتخاب کننده دارد.

درکی وجودی که همه تقدیر او بر مبنای همان رقم می خورد.

درکی از خود تقدیر که به اندازه انتخاب آزادانه پیش می رود، و به اندازه واقع شدن هر چیزی بر مدار جبر می چرخد: هر دم به هوای انتخابی دیگر نائل شده ام به فتح بابی دیگر در بستر تقدیر، پریشان وجود از خوابی رفته ام به خوابی دیگر شاید تصور برود که این مجموعه رباعی، تنها به مفاهیم خاص محدود مانده و از زندگی معمول بشر روی زمین غافل مانده.

اما امیر مرادی چنین مسیری را در کتاب نرفته و به فردفرد انسان ها توجه داشته است.

اضطراب، هراس وجودی، جستجو، مرگ، آگاهی و انتخاب مجموعه ای از مفاهیم نیستند تا او هر بار یکی از این الفاظ را فرابخواند تا به نوعی در یک رباعی جا بدهد، این اضطراب و مرگ را در انسان های واقعی، در تک تک انسان هایی که جهان شخصی او را می سازند دنبال می کند: هم مرثیه پرداز وجودم دیدی هم منکر مرگ در سرودم دیدی پیش تو فقط چنان که بودم بودم تنها تو مرا چنان که بودم دیدی برای همین، دغدغه های اصیل او را به انفعال نکشانده بلکه به عمل بر اساس اصل آرمان انسان بودن رسانده.

اگر قرار باشد این فکرهای بزرگی و این دغدغه های سترگ منجر به خمودگی و بی عملی شود، همان بهتر که شعری درباره گفته نشود و اصلا حرفی از آن زده نشود.

برعکس، چنین ادراکی می تواند عزم انسان را برای بودن به بهترین شکلی جزم کند و زیر سایه بردباری و شکیبایی، گام به گام زندگی را با همه رنجِ بودنش پیش رود: کی ساکن اضطراب دل بستگی ام؟ تا هستم، در مسیر وارستگی ام می ماند و من کشان کشان می برمش عمری ست چنین همسفر خستگی ام انسان توان محدودی دارد و کشاندن خویش در جاده بودن، جانش را می کاهد.

این است که نیازمند کمک می شود و چشم به راه صاحب توانی می گردد.

چنین خواستی نویسنده را فعالانه متوجه انتظار کرده است، انتظار یک انسان مشخص که می تواند گرهی از گره های بزرگ بشر باز کند و افقی را پیش روی حرکت انسان نشانش بدهد.

اما این دوران، دوره ظهور چنان مردی نیست و چشم انتظاری، بیشتر دیده را خسته می کند: ماندم مگر از غبار، مردی برسد آگاهی، آینده نوردی برسد آینده گذشت و از پس گرد و غبار مردی نرسید، کاش دردی برسد اما او که در بند تنگناهای زمان نیست و دست بازی برای تغییر همه اتفاقات ریز و درشت دارد.

اصلا تغییر نحوه بودن، تنها به اراده او ممکن است و گرنه از بنده و برده که کاری ساخته نیست: دریاب من، این خسته بی حاصل را این از بد و خوب خویشتن غافل را ازآمده ام پیش تو تشریح کنم این مشت گره کرده خون را، دل را این مشت گره کرده خون برای کسی می تپد.

از اول هم برای کسی می تپیده و حالا هم متوجه کسی هست.

از همان ابتدای کتاب، که از ابتدای ماجرای خلقت آغازیده، شاعر متوجه کسی هست که همه چیز به او برمی گردد.

این است که پی فهمیدن طرح و نقشه او از زندگی می گردد تا بتواند آینده خویش را بیابد.

در این گشت و جست وجو به اول ما خلق الله می رسد.

به او که خلقت با او معنی پیدا کرده و تا امروز هم مدیون اوست: پیش از تو چه بوده؟ احتمالی شاید بحث عبثی، خواب و خیالی شاید پیش از تو جهان چه بوده؟ شاید وهمی محدوده مبهمی، محالی شاید آنچه بوده، همواره خواهد بود و تا ابد ادامه دارد.

آن چه هست، متکی به چیزی است که ماجرای خلقت را آغاز کرده و همه خیال ها و اوهام را به واقعیت تبدیل کرده.

حقیقتی که نسل اندر نسل در فرزندان انسان نخستین ادامه پیدا کرده و در نقطه ای، به اندازه همه خلقت فشرده شده.

نقطه ای که مرگ و حبات به هم رسیده اند و با هم متحد شده اند تا پس از او، هر حیاتی با مرگی هم نشین باشد و هر اضطرابی به کشمکشی در زندگی منجر شود: این زمزمه روشن با حنجر کیست؟ این خون شریف مستمر، محشر کیست؟ از کیست جهان دچار تب و تاب؟ این کشمکش همیشگی بر سر کیست؟ این جا می توان فهمید که چرا شاعر، خودِ انسان بودن را روضه ای سوزناک می داند؛ چون بدون وقوع کربلا، اصل جلوه گری انسان در همه جلواتش ممکن نمی شد.

این است که معیار درک قدر تقدیر، همان نیم روزه خاص سال 61 هجری می شود: اندازه صد کرب و بلا کشته مرا/ این روضه سوزناک انسان بودن .

/998/د 101/ش
کلید واژه ها: انسان - مخاطب - کتاب - درگیر - انتخاب - انسان ها - تقدیر - دیگر - ضربه - شروع - شهرستان ادب - مرادی - منتشر - دغدغه - بزرگ ترین - انتشارات - بزرگ - زمین - خبرگزاری - ابتدایی - انتخابی - شهرستان - ادبیات - اندیشه - آگاهی - نوشته - دیوار - مشتری - گزارش - زندگی