تأویل سهروردی از حقیقت حب در قرآن - بخش دوم و پایانی نقش محبت در مهار نفس اماره

هدف از این نوشتار، اثبات وجود شواهد قرآنی بر آرای سهروردی، در باب �حب� و �عشق� است.

- " 4.

جایگاه معرفت شناسی حب و عشق 4.

1.

رابطه محبت و معرفت محبت و معرفت دو ویژگی شاخص انسان است که نقشی اساسی در کمال انسان دارد.

این دو چنان با هم درآمیخته اند که قصور در پرورش و تکمیل یکی، رشد دیگری را متوقف می کند؛ محبت تابع معرفت و ثمره شناخت است و هرچه شناخت بیشتر شود، محبت شدیدتر خواهد بود.

سهروردی معرفت را کمال نفسانی و ارتسام حقایق الهی از سوی ذات واجب الوجود می داند و معتقد است اگر معرفت به کمال رسد به محبت می انجامد (سهروردی، 1380، ج4: 134).

محبت زمانی که به کمال برسد، دیگر هیچ سرّی بین محب و محبوب مکتوم نمی ماند و در چنین حالتی هرچه معرفت افزون شود، محبت کامل تر می شود: مرد صاحب نظر باید که پیوسته باحث غرایب و حقایق باشد و بدان قدر که سزای خاطر او است نزول کند.

حسین منصور حلاج (ره) گفت: محبت میان دو کس آنگاه مستحکم شود که در میان ایشان هیچ سری مکتوم نماند؛ پس محبت، چون کامل گردد، اسرار علوم خفایا و خبایا و زوایای موجودات بر او پوشیده نبود.

و چون غایت کمال بنده آن است که تشبه کند به حق تعالی و علم به کمال از صفت او است، جهل نقص بنده باشد.