تأملی بر تعاریف قدرت نزد حکیمان و متکلمان اسلامی

تعاریف مشهور حکیمان و متکلمان از قدرت، دارای نسبت عموم و خصوص مطلق است.

تعریف حکما عام و مطلق و تعریف متکلمان خاص است.

- چکیده متکلمان و حکیمان مسلمان، تعاریف مختلفی برای قدرت ارائه کرده اند.

مشهور آن است که متکلمان قدرت را به صحه الفعل و الترک و حکما آن را به کون الفاعل بحیث إن شاء فعل و إن لم یشأ لم یفعل تعریف کرده اند.

به نظر می رسد باید قدرت را امری وجودی و دارای مراتب تشکیکی بدانیم که مراتب مافوق، کمالات مراتب مادون را داشته باشند؛ در این صورت، تعریف حکما شامل تمامی مراتب وجودی (حق تعالی و غیر او) و تعریف متکلمان فقط شامل مراتب مادون خداوند می گردد.

واژگان کلیدی قدرت خداوند، تعاریف قدرت، متکلمان، حکما، محقق خفری، فخر رازی.

طرح مسئله حکما و متکلمان اسلامی به پیروی از زلال کلام الهی و سخنان پیامبر اکرم’ و ائمه معصومین^ در باب اسما و صفات الهی به بحث پرداخته اند؛ نگارنده با علم به اینکه سخن گفتن از صفات الهی در صد دفتر نمی گنجد، تنها به صفت قدرت می پردازد.

قدرت از صفات ذاتی و جمالی خداوند است.

صفات از جهتی به ذاتی و فعلی و از جهتی به جمالی و جلالی تقسیم می شوند.

صفات ذاتی آنهایی هستند که در وصف خداوند به آنها تصور ذات کافی است و به اصطلاح از مقام ذات خداوند انتزاع می شوند، مانند علم، قدرت و حیات؛ اما در صفات فعلی، ذات �